Άννα Πολυβίου
Ιδέες που γεννήθηκαν χιλιάδες χρόνια πριν, από τους πολιτισμούς του τότε, συνεχίζουν να καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο ζούμε, σκεφτόμαστε και λειτουργούμε. Από την πρώτη γραφή και το θέατρο, μέχρι τη δημοκρατία και τα μαθηματικά, οι αρχαίοι πολιτισμοί άφησαν παρακαταθήκες που συνεχίζουν να μας εμπνέουν μέχρι σήμερα, ενώ έχουν υπάρξει και βασικοί θεμέλιοι λίθοι για την εξέλιξή μας σήμερα.
Παρακάτω βλέπουμε 7 σημαντικούς αρχαίους πολιτισμούς που με τα επιτεύγματά τους άφησαν ανεξίτηλο το αποτύπωμά τους στην ανθρωπότητα.
Αρχαίοι Έλληνες: Δημοκρατία, φιλοσοφία, θέατρο, μαθηματικά, ιατρική
Η Αρχαία Ελλάδα, κυρίως από τον 5ο αιώνα π.Χ., αποτελεί βασικό πυλώνα του δυτικού πολιτισμού. Η δημοκρατία, που γεννήθηκε στην Αθήνα, αποτέλεσε μια πρωτοποριακή ιδέα για την εποχή, αφού οι πολίτες συμμετείχαν άμεσα στη λήψη αποφάσεων, θέτοντας τις βάσεις της σύγχρονης πολιτικής σκέψης. Παράλληλα, η φιλοσοφία η οποία αναπτύχθηκε με προσωπικότητες όπως ο Σωκράτης, ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης, επιχείρησε να ερμηνεύσει τον κόσμο με έναν μοναδικό τρόπο που ακόμη και έως σήμερα εξακολουθεί να θεωρείται ξεχωριστός και να αναλύεται.
Το θέατρο, ως μορφή τέχνης αλλά και μέρος κοινωνικής ζωής, βρήκε επίσης πρόσφορο έδαφος στην ελληνική κοινωνία, με έργα τραγωδίας και κωμωδίας που παίζονται μέχρι σήμερα. Στα μαθηματικά, ο Πυθαγόρας, ο Ευκλείδης και ο Αρχιμήδης έθεσαν θεμέλια που χρησιμοποιούνται ακόμα.
Δε θα μπορούσαμε βέβαια να παραλείψουμε την ιατρική, στην οποία ο Ιπποκράτης θεωρείται ο «πατέρας της Ιατρικής», θέτοντας τις βάσεις της επιστημονικής σκέψης στο πεδίο της υγείας. Η έννοια ότι η νόσος έχει φυσικά αίτια και ότι η θεραπεία βασίζεται στην παρατήρηση και στην εμπειρική γνώση, αποτελεί μέχρι και σήμερα πυλώνα της ιατρικής επιστήμης.
Αρχαίοι Αιγύπτιοι: Ιερογλυφική γραφή, αρχιτεκτονική
Ο αιγυπτιακός πολιτισμός, που αναπτύχθηκε γύρω από τον Νείλο, είναι αναμφισβήτητα από τους πιο γνωστούς στον κόσμο, και όχι άδικα, αφού οι φαραώ, οι πυραμίδες, και οι μυστηριώδεις τελετουργίες της ζωής και του θανάτου έχουν προκαλέσει πραγματικά έκπληξη σε γενιές αρχαιολόγων και επιστημόνων.
Η ιερογλυφική γραφή, με τα περίτεχνα σύμβολά της, δεν ήταν απλώς ένα εργαλείο επικοινωνίας αλλά και ένα μέσο καταγραφής της ιστορίας, της θρησκείας και της καθημερινής ζωής. Παράλληλα, η αρχιτεκτονική τους, με πιο εντυπωσιακά παραδείγματα τις Πυραμίδες της Γκίζας και τους ναούς του Λούξορ, δείχνει έναν πολιτισμό με βαθιά γνώση μηχανικής, γεωμετρίας και θρησκευτικού συμβολισμού.
Αιγυπτιακός πολιτισμός, αναμφισβήτητα από τους πιο γνωστούς στον κόσμο.
Σουμέριοι: Πρώτη γραφή (σφηνοειδής γραφή)
Στην περιοχή της Μεσοποταμίας, οι Σουμέριοι δημιούργησαν έναν από τους πρώτους γνωστούς πολιτισμούς στην ιστορία, καθώς ήταν αυτοί οι οποίοι γέννησαν την πρώτη μορφή γραφής, τη σφηνοειδή. Χαραγμένη σε πήλινες πλάκες, η γραφή αυτή επέτρεψε για πρώτη φορά την καταγραφή διοικητικών, νομικών και οικονομικών στοιχείων. Χάρη σε αυτή, ο άνθρωπος πέρασε από την προφορική στην καταγεγραμμένη ιστορία, ανοίγοντας τον δρόμο για τη γνώση και την εξέλιξη.
Βαβυλώνιοι: Πρώτος κώδικας νόμων (Κώδικας του Χαμουραμπί)
Οι Βαβυλώνιοι, απόγονοι των Σουμερίων, διέπρεψαν στην οργάνωση της κοινωνίας μέσω θεσμών. Το πιο χαρακτηριστικό τους επίτευγμα είναι ο Κώδικας του Χαμουραμπί, μια από τις παλαιότερες γνωστές νομοθεσίες στην ανθρώπινη ιστορία. Χαραγμένος σε πέτρινες στήλες, ο κώδικας περιλάμβανε νόμους που ρύθμιζαν τη δικαιοσύνη, τις εμπορικές συναλλαγές, τα οικογενειακά και ποινικά ζητήματα. Το «οφθαλμός αντί οφθαλμού» μπορεί να φαντάζει σκληρό, όμως εισήγαγε την έννοια της θεσμικής τιμωρίας και όχι της εκδίκησης.
Αρχαίοι Κινέζοι: Χαρτί, πυξίδα, τυπογραφία
Ο κινεζικός πολιτισμός έχει προσφέρει μερικές από τις πιο πρακτικές εφευρέσεις που επηρέασαν ολόκληρο τον κόσμο, το χαρτί, το οποίο δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της δυναστείας Χαν, κάνοντας την εκπαίδευση και τη γνώση πιο προσβάσιμη.
Η πυξίδα, αρχικά χρησιμοποιούμενη για μαντικές πρακτικές και αργότερα για πλοήγηση, άλλαξε τα δεδομένα στις μεταφορές και την εξερεύνηση, ενώ από την άλλη, η τυπογραφία, με τη χρήση κινητών χαρακτήρων, συνέβαλε καθοριστικά στη μαζική παραγωγή βιβλίων, πολύ πριν τον Γουτεμβέργιο.
Ινδικός Πολιτισμός: Μαθηματικά (αριθμός μηδέν, δεκαδικό σύστημα)
Ο πολιτισμός της Ινδικής χερσονήσου, με σημαντικά κέντρα όπως η κοιλάδα του Ινδού και μετέπειτα οι πολιτισμοί των Γκούπτα και των Μαουρύα, έχει χαρίσει στην ανθρωπότητα σημαντικές μαθηματικές και φιλοσοφικές έννοιες. Γνώριζες ότι οι Ινδοί ήταν οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν το μηδέν ως αριθμητική αξία και ανέπτυξαν το δεκαδικό σύστημα (το οποίο αποτελεί τη βάση των σύγχρονων μαθηματικών); Χάρη σε αυτούς, η αριθμητική έγινε πιο λειτουργική και διαχειρίσιμη.
Ο πολιτισμός της Ινδικής χερσονήσου έχει χαρίσει στην ανθρωπότητα σημαντικές μαθηματικές έννοιες.
Ρωμαϊκός Πολιτισμός: Ρωμαϊκό Δίκαιο
Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία είναι αυτή που διαμόρφωσε τις βάσεις της Δυτικής Ευρώπης, όπως τη γνωρίζουμε σήμερα. Πέρα από την αρχιτεκτονική και τη στρατηγική της οργάνωση, ίσως η μεγαλύτερη της παρακαταθήκη ήταν το Ρωμαϊκό Δίκαιο. Με αρχές όπως η νομική ισότητα, η προστασία της ιδιοκτησίας και η καταγραφή των νόμων, το Ρωμαϊκό Δίκαιο αποτέλεσε πρότυπο για τα περισσότερα σύγχρονα νομικά συστήματα. Η έννοια της δικαιοσύνης και της ασφάλειας δικαίου χρωστά σίγουρα πολλά στους Ρωμαίους νομοθέτες.
Η ιστορία δεν είναι απλώς ένα παρελθόν, είναι ο τρόπος που ζούμε το παρόν και διαμορφώνουμε το μέλλον. Τέτοιοι αρχαίοι πολιτισμοί είναι κυριολεκτικά ζωντανές παρακαταθήκες που άφησαν το δικό τους αποτύπωμα στην ανθρωπότητα. Οι νόμοι, η γραφή, η επιστήμη, η τέχνη και οι αξίες που μας συνδέουν σήμερα, έχουν τις ρίζες τους βαθιά θαμμένες στον χρόνο και είναι σημαντικό για την ιστορία μας να θυμόμαστε από πού προερχόμαστε.
