Άννα Πολυβίου
«Είσαι αριστερόχειρας;» «Γράφεις με το αριστερό;» Τέτοια ερωτήματα με συνοδεύουν από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Ερωτήματα γεμάτα απορία, σχεδόν σαν να είπα πως γράφω με το πόδι ή κάτι εξωπραγματικό τέλος πάντων. Μάντεψε! Δεν είναι τίποτα περίεργο ή αλλόκοτο, είμαι απλά αριστερόχειρας. Μια από εκείνες τις «μειονότητες» (με πολλά, πολλά εισαγωγικά) που δεν φαίνεται με την πρώτη ματιά, αλλά που «προδίδεται» αμέσως μόλις έρθει η ώρα να γράψει, να κόψει κάτι ή να ανοίξει μια κονσέρβα.
Το να είσαι αριστερόχειρας σημαίνει να ζεις σ’ έναν κόσμο σχεδιασμένο από και για δεξιόχειρες. Και δεν μιλάω μεταφορικά, κυριολεκτώ. Ξεκινώντας από το πιο βασικό, το γράψιμο. Όλοι οι δεξιόχειρες έχουν αυτή την ωραία, «βολική» εμπειρία να βλέπουν τι γράφουν, χωρίς να το σβήνουν με το ίδιο τους το χέρι. Ναι! Εμείς οι αριστερόχειρες γράφουμε σχεδόν «αγκαλιάζοντας» το τετράδιο, σε μια άβολη στάση, και σχεδόν πάντα καταλήγουμε με μια μουντζούρα από το μελάνι του στυλό ή το χρώμα του μολυβιού στην εξωτερική πλευρά της παλάμης του αριστερού μας χεριού. Μελάνι, μολύβι, μαρκαδόρο, ό,τι κι αν χρησιμοποιήσεις, όλα αφήνουν το σημάδι τους. Κυριολεκτικά και μεταφορικά. Και μερικές φορές δεν είναι εύκολο και να το καθαρίσεις.
Και κάπου εκεί έρχονται και τα εργαλεία της καθημερινότητας. Ψαλίδια. Πόσο δύσκολο να είναι να τα χρησιμοποιήσεις; Μέχρι να προσπαθήσεις να κόψεις με το αριστερό σου χέρι. Έχεις σκεφτεί ότι οι λεπίδες είναι τοποθετημένες έτσι ώστε να κόβουν σωστά μόνο όταν χρησιμοποιούνται με το δεξί; Κι όμως, ναι. Οπότε εσύ, ως αριστερόχειρας, καταλήγεις να πιέζεις περισσότερο, να στραβοκόβεις ή να ζητάς από κάποιον δεξιόχειρα να το κάνει για σένα. Και βέβαια δεν είναι μόνο τα ψαλίδια. Δοχεία με στόμια που χύνουν μονόπλευρα, εργαλεία κουζίνας, τηλεχειριστήρια με κουμπιά πάντα προς τα δεξιά και, φυσικά, το πλέον καθημερινό μου, το mouse του υπολογιστή. Ναι, υπάρχουν σήμερα mouse για αριστερόχειρες, αλλά όταν έχεις μάθει από μικρή ηλικία να χρησιμοποιείς αυτό το ένα που είχε δημιουργηθεί εξ αρχής για δεξιόχειρες, αναπόφευκτα το έχεις μάθει κι εσύ.
Θα σου πω όμως και κάτι ακόμα, που μου έτυχε προσωπικά και ήταν σχεδόν εκνευριστικό. Στο μεταπτυχιακό μου, όλες οι καρέκλες στην αίθουσα διδασκαλίας είχαν ενσωματωμένο τραπεζάκι, στη δεξιά πλευρά μόνο. Για δεξιόχειρες δηλαδή. Εγώ προφανώς ως αριστερόχειρας δεν μπορούσα να γράψω σωστά πάνω, ούτε καν να ακουμπήσω άνετα. Όταν ζήτησα καρέκλα με τραπεζάκι στα αριστερά δεν πήρα καν «σοβαρή» απάντηση, απλά δεν είχαν. Και αυτό ήταν. Έτσι κι εγώ «έπαιρνα» δύο καρέκλες, στη μία να κάθομαι και στην άλλη –την οποία έβαζα στα αριστερά μου- να τοποθετώ τις σημειώσεις μου για να γράφω. Όχι που θα καθόμουν να σκάσω (!).
Δεν σταματούν όμως εκεί οι ιδιαιτερότητες. Εμείς οι αριστερόχειρες πολλές φορές είμαστε πιο επιρρεπείς σε μικροτραυματισμούς, επειδή πολλές κινήσεις είναι σχεδιασμένες για δεξιόχειρες, από εργαλεία μέχρι τις οδηγίες σε βιομηχανικά μηχανήματα ή αθλητικό εξοπλισμό. Δεν είναι λίγες οι φορές που χρειάζεται να προσαρμοστούμε σε έναν εξοπλισμό που «δεν είναι φτιαγμένος για εμάς», με αποτέλεσμα να κινδυνεύουμε σχεδόν από τραυματισμούς και άλλα απρόοπτα.
Και ξέρεις ποιο είναι το πιο εντυπωσιακό; Ότι δεν είμαστε τόσο λίγοι όσο μπορεί να φανταζόμαστε. Οι στατιστικές λένε πως περίπου το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού είναι αριστερόχειρες. Ένας στους δέκα δηλαδή. Κι όμως, αυτό το 10% μοιάζει να έχει ξεχαστεί σχεδόν παντού στο σχεδιασμό της καθημερινότητάς μας. Μπορεί πλέον όχι τόσο φανερά αλλά και πάλι.
Ωστόσο, δεν είναι όλα αρνητικά. Το να είσαι αριστερόχειρας έχει και τη γοητεία του. Έχει κάτι το διαφορετικό, το δημιουργικό. Λένε, πως οι αριστερόχειρες χρησιμοποιούν περισσότερο το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου τους –σε αντίθεση με τους δεξιόχειρες- το οποίο συνδέεται με τη φαντασία, τη δημιουργικότητα και τις τέχνες. Αναπόφευκτα λοιπόν, επειδή είμαι αριστερόχειρας, έμαθα να προσαρμόζομαι και να σκέφτομαι πιο ευέλικτα. Να βρίσκω λύσεις εκεί που άλλοι δεν χρειάζεται να βρουν. Ίσως τελικά να είναι αυτή η υπερδύναμη των αριστερόχειρων, η ικανότητα να προσαρμόζονται, να ελίσσονται και -γιατί όχι- να ξεχωρίζουν.
