Ανδρονίκη Λασηθιωτάκη
ΕΙκονογράφηση: Χαρά Μαραντίδου
Εκδόσεις: Καλειδοσκόπιο
Στο γκρίζο φόντο της καθημερινότητας, εκεί όπου οι άνθρωποι συχνά τρέχουν χωρίς να βλέπουν, χωρίς να ακούν, χωρίς να μυρίζουν, ξεπροβάλλει ένα μικρό βιβλίο σαν μια παρήγορη ανασαιμιά. Ένα δέντρο μεγαλώνει παντού της Τασούλας Τσιλιμένη, σε πρωτότυπη εικονογράφηση της Χαράς Μαραντίδου (εκδόσεις Καλειδοσκόπιο), είναι ακριβώς αυτό: ένας ψίθυρος ελπίδας, ένας ύμνος στη δύναμη του σπόρου και του ανέμου, μια ιστορία για την ήσυχη αλλά καταλυτική μεταμόρφωση του κόσμου – κι εμάς των ίδιων.
Καταρχάς, θα ήθελα να αναφερθώ στην ποιότητα της έκδοσης του Ένα δέντρο μεγαλώνει παντού, που ξεχωρίζει όχι μόνο για το περιεχόμενό της αλλά και για την εξαιρετική της αισθητική. Μια πολύ προσεγμένη έκδοση· το μέγεθος του βιβλίου, το στήσιμο, η σελιδοποίηση, ο τύπος του χαρτιού, ακόμα και οι φόδρες και τα αφτιά του βιβλίου έχουν επιμεληθεί με υψηλού επιπέδου επαγγελματισμό και συνέπεια, που το εκτοξεύουν στα ύψη αισθητικά και του χαρίζουν αρτιότητα έκδοσης. Είναι φανερό πως πρόκειται για μια δουλειά που σέβεται τον αναγνώστη – μικρό ή μεγάλο – και του προσφέρει μια ολοκληρωμένη εμπειρία ανάγνωσης, τόσο σε επίπεδο περιεχομένου όσο και σε επίπεδο υλικού αντικειμένου.
Σίγουρα δεν πρόκειται για ένα απλό παιδικό βιβλίο. Είναι μια προσευχή για όλα όσα χάνονται και για όλα όσα μπορούν ξανά να ανθίσουν. Μέσα στις σελίδες του, ένας άνεμος φυσά. Ένας άνεμος που μεταφέρει σπόρια, μικρά και ταπεινά, αλλά γεμάτα μεγάλες δυνατότητες. Κι εκεί όπου φυτεύονται, κάτι συμβαίνει: το γκρι γίνεται πράσινο, το άχρωμο αποκτά αποχρώσεις, η σιωπή γεμίζει με τραγούδι και φωνές φίλων.
Το δέντρο που γεννιέται δεν είναι μόνο ένα φυσικό, πραγματικό δέντρο – είναι συμβολικό. Είναι το δέντρο της συντροφικότητας, της φροντίδας, της κοινής χαράς. Είναι αυτό που φυτρώνει στις ρωγμές της μοναξιάς και τις μεταμορφώνει σε σκιά δροσιάς. Είναι αυτό που κάνει τους ανθρώπους να σταματούν, να κοιτάζουν, να μοιράζονται. Ένα δέντρο που καρποφορεί σχέσεις, όνειρα, παιδικά χαμόγελα, καινούριους προορισμούς.
Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο μέσα στον ανθισμένο Μάιο, μήνα της άνθισης, της γιορτής της φύσης και των λουλουδιών, η ψυχή ανασαίνει αλλιώς. Πρόσφατα περπάτησα σε μονοπάτια της Πελοποννήσου, εκεί όπου η γη απλώνεται καταπράσινη, όπου τα αγριολούλουδα ξεχειλίζουν σε χρώματα και ευωδιές, σαν χαρούμενοι πίνακες του Θεού. Σε κάθε στροφή του δρόμου, ξεπηδούσαν παπαρούνες, φασκομηλιές, μαργαρίτες, ρίγανες – κι ένα απαλό αεράκι σκόρπιζε τη γύρη και μαζί της μνήμες, υποσχέσεις, παιδικές ανάσες.
Εκεί, ένιωσα βαθιά πόσο πολύτιμο είναι αυτό που συχνά θεωρούμε αυτονόητο: η φύση που ζει και αναπνέει δίπλα μας. Κι ένιωσα θλίψη για τον τόπο μας, την Κύπρο, που χρόνο με τον χρόνο χάνει αυτή τη φυσική ποίηση. Όχι μόνο λόγω της ξηρασίας που γίνεται όλο και πιο έντονη, αλλά και λόγω της ανθρώπινης βιασύνης – της αλόγιστης κοπής των αγριόχορτων μόλις ξεμυτίσουν, λες κι είναι βάρος κι όχι ευλογία. Πόλεις που πνίγονται στο τσιμέντο, παρτέρια που αδειάζουν πριν προλάβουν να ανθίσουν, πεζοδρόμια καθαρά αλλά άδεια από ζωή.
Σε αυτόν τον κόσμο, λοιπόν, το βιβλίο της Τσιλιμένη έρχεται σαν ένα δώρο. Μας υπενθυμίζει ότι μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο, όχι με κραυγές, αλλά με σπόρους. Μπορούμε να γεμίσουμε τις ρωγμές με ρίζες, τους τοίχους με αναρριχώμενα, τις σιωπές με παιδικά γέλια. Μπορούμε να φτιάξουμε έναν κόσμο πιο πράσινο – όχι μόνο στη φύση αλλά και στις καρδιές μας.
Η γραφή είναι λυρική, γεμάτη απλότητα και ουσία. Οι εικόνες της Μαραντίδου λειτουργούν σαν ανοιξιάτικες πινελιές: απαλές, χαρούμενες, βαθιά τρυφερές. Το βιβλίο δεν λέει τι να κάνουμε – δείχνει τι μπορούμε να γίνουμε. Σπορείς. Καλλιεργητές ελπίδας.
Αυτό το βιβλίο δεν μας δείχνει απλώς ένα δέντρο. Μας δείχνει τον τρόπο να μεγαλώσουμε μαζί του. Μας θυμίζει πως το πράσινο δεν είναι μόνο χρώμα – είναι στάση ζωής. Και πως ο κόσμος που αξίζουμε μπορεί να ανθίσει, αν τον ποτίσουμε με τρυφερότητα.
Στο τέλος της ανάγνωσης, κάτι έχει αλλάξει. Ίσως να είναι η διάθεσή μας. Ίσως να είναι η απόφαση να φυτέψουμε έναν σπόρο. Ίσως να είναι απλώς ένα χαμόγελο. Όλα όμως ξεκινούν από έναν σπόρο, σκεφτείτε το.
Ας τον αφήσουμε, λοιπόν, να μεγαλώσει παντού. Στο χώμα, στην πόλη, στην καρδιά.
Αναζητήστε το βιβλίο στα βιβλιοπωλεία Parga εδώ.
Από το οπισθόφυλλο: Σε μια γκρίζα και άχρωμη πόλη ζούσε κάποτε ένας άντρας. Έμενε μόνος του σ’ ένα σπίτι σαν όλα τ’ άλλα. Ξυπνούσε νωρίς το πρωί, έτρεχε να προλάβει το λεωφορείο και καθόταν σκυμμένος στο γραφείο του μέχρι που νύχτωνε. Φεύγοντας, έτρεχε βιαστικός να πάρει το λεωφορείο πάλι και να γυρίσει σπίτι του. Δεν είχε κέφι ούτε να περπατήσει στη γειτονιά, ούτε να τηλεφωνήσει στον φίλο του που έμενε στην άλλη άκρη της πόλης. Μέχρι που κάποιο βράδυ, ένας αλλιώτικος αέρας φύσηξε στην πόλη φέρνοντας ένα παράξενο φασόλι γεμάτο σποράκια στον δρόμο του... Μια ιστορία για τη σχέση μας με τη φύση, την επίδρασή της στην ψυχοσύνθεση και στην καθημερινότητά μας και τη σημασία που έχει για τις πόλεις που ασφυκτιούν το πολύτιμο, λιγοστό πράσινο.
Για τη συγγραφέα: Η Τασούλα Τσιλιμένη είναι Καθηγήτρια στο Π.Τ.Π.Ε., του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (Π.Θ.) στο οποίο διδάσκει θέματα Παιδικής-Εφηβικής Λογοτεχνίας, Αφήγηση, Μυθοπλασία – Δημιουργική Γραφή κειμένων βραχείας φόρμας. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζουν στη θεωρία και κριτική της παιδική/εφηβικής λογοτεχνίας καθώς επίσης και στη διδακτική της. Ως καλεσμένη καθηγήτρια προσφέρει μαθήματα και διαλέξεις σε μεταπτυχιακά προγράμματα πανεπιστημιακών ιδρυμάτων της ημεδαπής και αλλοδαπής (ΕΚΠΑ, ΑΠΘ, EAΠ, Λευκωσίας, κ. α). Έχει δημοσιευμένο ερευνητικό έργο σε έγκριτα διεθνή και ελληνικά επιστημονικά περιοδικά, συλλογικούς τόμους, πρακτικά συνεδρίων και σε αυτόνομα ατομικά βιβλία. Είναι Διευθύντρια του Εργαστηρίου Λόγου και Πολιτισμού του Π.Θ. και Διευθύντρια του ηλεκτρονικού περιοδικού για τη θεωρία και μελέτη της παιδικής λογοτεχνίας ΚΕΙΜΕΝΑ (www.keimena.ece.uth.gr). Είναι Διευθύντρια του Μουσείου Παιδικής και Εφηβικής Λογοτεχνίας, το οποίο ιδρύθηκε με πρότασή της από την Σύγκλητο του Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Γράφει επίσης λογοτεχνικά βιβλία για παιδιά και ενήλικες.
