Μαρία Καραμάνου
Κατεβαίνουμε προς το κέντρο της Λευκωσίας. Ο ήλιος μόλις έχει χαθεί πίσω από τα κτήρια και η ζέστη του καλοκαιριού αφήνει επιτέλους λίγο χώρο για να αναπνεύσει η πόλη. Τα πρώτα βήματα στην καρδιά της Ερμού φέρνουν ένα γνώριμο αίσθημα, αλλά κάτι είναι διαφορετικό. Οι άνθρωποι δεν διασχίζουν το κέντρο βιαστικά. Μένουν. Κάθονται. Παρατηρούν. Μιλούν. Μοιράζονται.
Καθώς περπατάμε αντιλαμβανόμαστε ότι η πόλη έχει ρυθμό. Όχι παντού. Όχι ομοιόμορφα. Αλλά σε κάθε γωνιά που έχει φροντιστεί, υπάρχει παλμός. Κάποια εστιατόρια δεν έχουν ούτε ένα διαθέσιμο τραπέζι. Από τα μπαρ ακούγεται χαμηλά η μουσική, φώτα πέφτουν στους τοίχους και δημιουργούν σκηνικά που μοιάζουν με σινεμά. Λίγο πιο δίπλα, μικρά καφέ, αυλές, παρέες με κρασί και νεανικά ραντεβού. Γέλια. Κουβέντες. Χαλαρότητα.
Η Λευκωσία αργά αλλά σταθερά ξαναγίνεται πόλη των ανθρώπων της. Δεν είναι πια μονόπλευρη, δεν είναι μόνο η Λήδρας ή η Ονασαγόρου. Είναι πλατείες, πεζόδρομοι, στενά και νέες γωνιές που προτείνουν άλλους τρόπους να «ζεις» στο κέντρο.
visit_nicosia
Οι αναπλάσεις στους δρόμους γύρω από την Ερμού, την Επτανήσου και την Τρικούπη, άνοιξαν νέους χώρους για περπάτημα. Νέες επιχειρήσεις εμφανίστηκαν, μικρά concept bars, αυλές, brunch spots, καφενεία με νέα αισθητική και οι άνθρωποι άρχισαν να επιστρέφουν. Όχι όλοι. Όχι πάντα. Αλλά επέστρεψαν.
Μιλήσαμε με επαγγελματίες, περαστικούς, ανθρώπους που κοιτάζουν την πόλη μέσα από τον φακό της κάμεράς τους. Όλοι, με τον δικό τους τρόπο μάς είπαν το ίδιο: «Επιτέλους, ξανακατεβαίνουμε στο κέντρο». Το πρόγραμμα Smart Nicosia πρόσθεσε τις δικές του πινελιές, έξυπνες στάσεις ενημέρωσης, δωρεάν Wi-Fi, νέο πράσινο, σύγχρονη σήμανση. Το κέντρο έγινε πιο προσβάσιμο, πιο ευρωπαϊκό, τόσο στην εμφάνιση όσο και στην εμπειρία.
Ξεκινάμε να περπατάμε κον΄τά στο νέο δημαρχείο της πόλης, λίγο μετά τη δύση του ήλιου. Ο αέρας έχει πέσει, η ζέστη χαλαρώνει, και ο δρόμος σιγά-σιγά γεμίζει ήχους και μυρωδιές. Στο ξεκίνημα της διαδρομής, εκεί όπου κάποτε ήταν η παλιά δημοτική αγορά, τώρα συναντάμε το Akora, έναν ανοιχτό, φωτεινό χώρο που σέβεται το παρελθόν, αλλά μιλά ξεκάθαρα στο σήμερα. Προχωράμε λίγα μέτρα και η μυρωδιά από ξυλόφουρνο μας τραβά προς το Biga. Τα τραπέζια γεμάτα, ποτήρια γεμάτα κρασί και η πίτσα βγαίνει από τον φούρνο και έρχεται κατευθείαν στο τραπέζι.
Λίγο πιο κάτω, ένα ήσυχο, σχεδόν ονειρικό σημείο. Το Swimming Birds «κάθεται» δίπλα στα αρχαιολογικά ευρήματα του νέου δημαρχείου, εκεί νιώθεις ότι το παλιό και το νέο συγκατοικούν με έναν τρόπο απλό. Συνεχίζουμε προς την Παλαιά Πινέζα, εκεί που όλοι λένε ότι γίνονται ορισμένα από τα πιο δυνατά πάρτι στο κέντρο. Μετά, περνάμε από το Λεωφορείο, ένα σημείο πιο χαλαρό, με live μουσικές, παρέες γύρω από τραπέζια και μια αίσθηση αυθεντικότητας. Στο Picnic, σταματάμε λίγο και ο χώρος λέει ξεκάθαρα «εδώ είμαστε παρέα». Δ΄ίπλα το Golem Brewhouse με τις τσέχικες craft μπύρες και τον νέο χώρο γευσιγνωσίας που μόλις λειτούργησε.
Ένα άλλο βράδυ γυρνάμε ξανά στο κέντρο. Αυτή τη φορά στην Ερμού. Εκεί όπου βρίσκουμε το Συν Πλην Ίσον, απλωμένο αριστερά και δεξιά του δρόμου, θυμίζοντας ένα σκηνικό που μοιάζει με γεοτονιές της Αθήνας στο Παγκράτι ή στο Κουκάκι, έχοντας αυτή τη χαλαρότητα που δεν χρειάζεται πολλά για να σε κερδίσει. Μέσα στον ίδιο δρόμο, συναντάμε το Δίχωρο και το ολοκαίνουργιο Στες Κορούες, με την Άντρεα και την Αλεξάνδρα να έχουν στήσει ένα all-day καφενείο-μπαρ με καθαρό, σύγχρονο αθηναϊκό vibe. Καφές, ροφήματα, μπύρες, κρασί, έξι κοκτέιλ και πολλή παρέα.
nicosiamunicipality
Στο τέρμα του δρόμου το Dot, αγαπημένο spot των νέων για dinner αλλά και για brunch, πάντα με κίνηση, πάντα με έναν ρυθμό. Και λίγο πιο πριν το Αιγαίο, μια κλασική ταβέρνα που στέκεται εκεί σαν γέφυρα με την πιο αυθεντική πλευρά της Λευκωσίας. Αλλά και το Vintage, η ταράτσα του οποίου είναι ακριβώς ό,τι χρειάζεσαι στο τέλος μιας τέτοιας διαδρομής. Αέρας, καλή θέα, και ωραίο φαγητό.
visit_nicosia
Εξίσου όμορφη είναι πάντα μια περιδιάβαση και μια έξοδος πέριξ της Πλατείας Σπυριδάκη, αλλά και στη Στασάνδρου και την Πινδάρου. Εκεί όπου όλα μοιάζουν να κινούνται με σταθερό ρυθμό, λίγο πιο κοσμοπολίτικο, πιο γρήγορο, πιο φωτεινό. Πρώτη στάση το Guido and the Goose, στο ίσως πιο κεντρικό σημείο της πόλης. Λίγο παραδίπλα, το Barrio μάς τραβά με τα asian-fusion πιάτα του, περασμένα μέσα από μεσογειακό φίλτρο. Δεν έχεις χρόνο να αναρωτηθείς τι είναι το ένα ή το άλλο, δοκιμάζεις και απλώς κάθεσαι. Πιο κάτω το Rookies, δυνατό, αμερικάνικο, με μπύρες, steaks, burgers και ροκ χαρακτήρα. Δεν σε περιμένει να του δώσεις προσοχή, αλλά την κερδίζει μόνο του. Ακριβώς πιο δίπλα, το Sentio πιο cozy, με κομψά πιάτα, κρασιά και understated περιβάλλον και απέναντι το Sauvage με τα λογής λογής κρασιά και το νόστιμο φαγητό για μοίρασμα! Και φυσικά, η παιχνιδιάρικη Λόλα με τα ωραία ποτά και τις ταξιδιάρικες μουσικές!
Κατηφορίζοντας προς Πινδάρου, ο ρυθμός αλλάζει. Η φασαρία μειώνεται και η ατμόσφαιρα γίνεται σχεδόν κινηματογραφική. Στη Beba, τα τραπέζια στήνονται στην αυλή και νιώθεις λες και μπήκες σε παλιά ελληνική ταινία, όλα κινούνται πιο αργά, όλα είναι πιο οικεία. Ένα από εκείνα τα στέκια που δεν τα θυμάσαι μόνο για το φαγητό, αλλά και για την αίσθηση που σου δημιουργο΄ύν από το πρώτο κιόλας λεπτό.
Λίγο παραδίπλα, στο Cookshop, το μενού αλλάζει με τις εποχές αλλά παραμένει σταθερά ενδιαφέρον. Μοιάζει με εκείνα τα μέρη που αν μπορύσες, θα τα κρατούσες μόνο για σένα. Το ίδιο ισχύει και για το Nomad. Περνάμε προφανώς και από το Bottega Amaro, έναν χώρο με ιταλική ψυχή και μεσογειακή καρδιά. Τέλος, λίγο παρακάτω, ξέρεις πως θα απολαύσεις ένα τελευταίο φλιτζάνι καφέ στο A Kxoffee Project, αφού αυτό είναι ακριβώς ό,τι χρειάζεται κανείς για να κλείσει μια βόλτα στο κέντρο. Αυτό φυσικά μπορεί να γίνει και με κρασάκι στο Πρόζακ Καφενείο.
Κέντρο πόλης ανανεωμένο είναι όμως και οι κλασσικοί δρόμοι, της Μακαρίου και της Στασικράτους. Δρόμοι που μέχρι πριν λίγα χρόνια είχαν αδειάσει, μα τώρα δείχνουν σημάδια «αναγέννησης». Όχι ακριβώς όπως παλιά, αλλά με κάτι νέο και λιγότερο mainstream. Εκεί, βρίσκεις μαγαζιά που χτίζουν μια καινούρια ταυτότητα για το κέντρο. Στη Μακαρίου, σταματήσαμε στο Nom, ένα μέρος που μοιάζει να αποτελεί συνδυασμό brunch spot και νεο-bistro. Καφές, all-day comfort φαγητό και κόσμος που κάνει στάση στο break της δουλειάς. Η οδός Στασικράτους έχει να παινεύεται και για το Νοερά, ένα μικρό γουστόζικο μαγαζάκι, ένα wine bar, έναν χώρος συνάντησης φίλων και γνωστών.
stasikratous.street
Στη Στασικράτους, ο παλμός είναι άλλος. Πιο fashion, πιο neat, με το Pralina Experience να κρατά τα σκίπτρα στην περιοχή.
Στο τέλος αυτής της μεγάλης μας βόλτας στο κέντρο της Λευκωσίας, αφού πιάσαμε τον παλμό της πόλης, μιλήσαμε με ανθρώπους και παρατηρήσαμε πώς γεμίζουν ξανά οι δρόμοι, δεν θα μπορούσαμε να μην κατευθυνθούμε προς ένα από τα πιο χαρακτηριστικά σημεία αυτής της αλλαγής.
Η ανάπλαση του παλιού ΓΣΠ, ένας χώρος-ορόσημο για τη Λευκωσία, γεμάτος αναμνήσεις και ιστορία, σήμερα μεταμορφώθηκε σε έναν πράσινο πυρήνα στο πιο πυκνοδομημένο σημείο της πόλης. Το έργο, που ολοκληρώθηκε μόλις πρόσφατα, σηματοδοτεί μια νέα εποχή για την πρωτεύουσα.
nicosiafirst
Καθώς περπατούσαμε, αντικρίσαμε δύο λόφους με πλούσια βλάστηση με την μορφολογία τους να παραπέμπει στις παλιές κερκίδες του γηπέδου. Και τότε, ακούς το νερό. Στην οδό Ευαγόρου έχει διαμορφωθεί μια νεροκουρτίνα, ένα υδάτινο πέπλο που λειτουργεί σαν φυσικό φίλτρο ανάμεσα στον δρόμο και τον πεζόδρομο. Το νερό κυλά σε ρυάκι δίπλα από το αμφιθέατρο και ενισχύει τη δροσιά, την εμπειρία, την αίσθηση ότι βρίσκεσαι μέσα στην πόλη αλλά και λίγο έξω από αυτήν.
Γύρω μας άνθρωποι κάθε ηλικίας. Παρέες με ποτά στο χέρι, φοιτητές που κάθονται στα πεζούλια, ζευγάρια, σκυλιά που ξεκουράζονται δίπλα στους ιδιοκτήτες τους, τουρίστες... Για να το νιώσεις αυτό πραγματικά, να πιάσει τον παλμό, δεν έχεις παρά να ακούσεις αυτούς που είναι εκεί, τους ανθρώπους της πόλης.
Φοιτήτρια, 19 ετών: «Έχει vibes η πόλης. Δηλαδή, είναι ωραία να είσαι έξω εδώ. Βγαίνεις χωρίς λόγο, χωρίς πρόγραμμα. Απλά κάθεσαι κάπου και βλέπεις κόσμο».
Κοπέλα που έκανε τη βόλτα της: «Κάθε Παρασκευή είμαι εδώ, είτε για κρασί είτε απλώς για βόλτα. Νιώθεις ότι κάτι άλλαξε».
Άντρας, με τον σκύλο του: «Μπορώ να περπατήσω με τον σκύλο μου χωρίς να νιώθω ότι ενοχλώ. Είναι καθαρά, φωτεινά, και έχει ζωή παντού. Σημαντικό είναι και το ότι δεν χρειάζεται να παρκάρω δίπλα».
Ειρήνη, 27 ετών: «Μου αρέσει που πλέον δεν είναι όλα στριμωγμένα στη Λήδρας. Πας πλατεία, έχει ωραίο vibe, βρίσκεις παρέες, είναι πιο ανοιχτό όλο».
Μιλήσαμε και με επαγγελματίες της περιοχής, ανθρώπους που έχουν δει το κέντρο να αλλάζει, να αδειάζει και να ξαναγεμίζει. Μας μίλησαν για τις δυσκολίες, τις ευκαιρίες, αλλά και την πραγματικότητα πίσω από τη «νέα Λευκωσία» που όλοι βλέπουμε να ανθίζει.
Στο Απομερό Καφέ, μας λένε πως είναι εκεί από την εποχή της κρίσης. «Δέκα χρόνια εδώ. Ήρθαμε όταν η περιοχή ήταν άδεια. Με το κλείσιμο της Μακαρίου, ο κόσμος τραβήχτηκε προς τα κάτω. Η ανάπλαση μας βοήθησε πολύ, γίναμε προσβάσιμοι, φτιάχτηκαν οι δρόμοι, ήρθε ζωή. Είμαστε το πρώτο καφενείο εδώ, τώρα γύρω μας έχει γεμίσει με μαγαζιά. Δεν έχουμε παράπονο. Δυσκολευόμαστε μόνο με το θέμα του πάρκινγκ για τους ενοίκους».
Από το Pralina στη Στασικράτους, βλέπουν την κίνηση να ανεβαίνει: «Ναι, έχει κόσμο, αλλά νομίζω ότι ανεβήκαμε κυρίως λόγω του ίδιου του μαγαζιού. Θα βοηθούσε να ανοίξουν κι άλλα εστιατόρια, και στη Στασικράτους και στη Μακαρίου. Να γεμίσει πράσινο, να γίνει “πιάτσα”. Και φυσικά, παρκινγκ, το βασικό μας πρόβλημα».
henrys_bycolumbia
Στο Groundt Store, αναγνωρίζουν την αλλαγή στην αισθητική, αλλά προβληματίζονται για την ουσία: «Η πόλη έγινε πιο ευρωπαϊκή, ναι. Όμως η ανάπλαση ήθελε καλύτερο σχεδιασμό για να εξυπηρετεί τα μαγαζιά και τα γραφεία. Το κλείσιμο της Μακαρίου “νέκρωσε” την κίνηση. Ο κόσμος δεν κυκλοφορεί με τέτοια ζέστη. Χρειαζόμαστε άμεσο παρκινγκ και πιο ευέλικτους κανόνες».
Στο Guido and the Goose η ιδιοκτήτρια μάς λέει με χαμόγελο πως «η Λευκωσία έγινε πανέμορφη», αλλά η πραγματικότητα παραμένει σύνθετη: «Έφυγε ο κόσμος από τη Λήδρας, ήρθαν όλοι προς τα εδώ. Έχει vibe η περιοχή, αλλά για να κρατήσει, χρειάζονται περισσότερες άδειες, λιγότερα εμπόδια, στήριξη για τις επιχειρήσεις. Νιώθεις ότι η πόλη έχει δυνατότητες».
