Μαρία Καραμάνου
Κατεβαίνουμε προς το κέντρο της Λευκωσίας. Ο ήλιος μόλις έχει χαθεί πίσω από τα κτήρια και η ζέστη του καλοκαιριού αφήνει επιτέλους λίγο χώρο για να αναπνεύσει η πόλη. Τα πρώτα βήματα στην καρδιά της Ερμού φέρνουν ένα γνώριμο αίσθημα αλλά κάτι είναι διαφορετικό. Οι άνθρωποι δεν διασχίζουν το κέντρο βιαστικά. Μένουν. Κάθονται. Παρατηρούν. Μιλούν. Μοιράζονται.
nicosiafirst
Καθώς περπατάμε, είναι φανερό, η πόλη έχει ρυθμό. Όχι παντού. Όχι ομοιόμορφα. Αλλά σε κάθε γωνιά που έχει φροντιστεί, υπάρχει παλμός. Κάποια εστιατόρια δεν έχουν ούτε ένα διαθέσιμο τραπέζι. Από τα μπαρ ακούγεται χαμηλή μουσική, φώτα πέφτουν στους τοίχους και δημιουργούν σκηνικά που μοιάζουν με σινεμά. Λίγο πιο δίπλα, μικρά καφέ, αυλές, παρέες με κρασί και νεανικά ραντεβού. Γέλια. Κουβέντες. Χαλαρότητα.
Η Λευκωσία σιγά αλλά σταθερά ξαναγίνεται πόλη των ανθρώπων της. Δεν είναι πια μονόπλευρη, δεν είναι μόνο η Λήδρας ή η Ονασαγόρου. Είναι πλατείες, πεζόδρομοι, στενά και νέες γωνιές που προτείνουν άλλους τρόπους να «ζεις» στο κέντρο.
visit_nicosia
Οι αναπλάσεις στους δρόμους γύρω από την Ερμού, στην Οδό Επτανήσων και στην Τρικούπη, άνοιξαν νέους χώρους για περπάτημα. Νέες επιχειρήσεις εμφανίστηκαν, μικρά concept bars, αυλές, brunch spots, καφενεία με νέα αισθητική και οι άνθρωποι άρχισαν να επιστρέφουν. Όχι όλοι. Όχι πάντα. Αλλά επέστρεψαν.
Μιλήσαμε με επαγγελματίες, περαστικούς, ανθρώπους που κοιτάζουν την πόλη μέσα από τον φακό της κάμεράς τους. Όλοι, με τον δικό τους τρόπο, μας είπαν το ίδιο: «Επιτέλους, ξανακατεβαίνουμε στο κέντρο». Το πρόγραμμα Smart Nicosia πρόσθεσε τις δικές του πινελιές, έξυπνες στάσεις ενημέρωσης, δωρεάν Wi-Fi, νέο πράσινο, σύγχρονη σήμανση. Το κέντρο έγινε πιο προσβάσιμο, πιο ευρωπαϊκό, τόσο στην εμφάνιση όσο και στην εμπειρία.
Ξεκινάμε να περπατάμε στην Ερμού λίγο μετά τη δύση του ήλιου. Ο αέρας έχει πέσει, η ζέστη χαλαρώνει, και ο δρόμος σιγά-σιγά γεμίζει ήχους και μυρωδιές. Στο ξεκίνημα της διαδρομής, εκεί όπου κάποτε ήταν η παλιά δημοτική αγορά, τώρα συναντάμε το Akora, έναν ανοιχτό, φωτεινό χώρο που σέβεται το παρελθόν, αλλά μιλά ξεκάθαρα στο σήμερα. Προχωράμε λίγα μέτρα και η μυρωδιά από ξυλόφουρνο μας τραβά προς το Biga. Τα τραπέζια γεμάτα, ποτήρια γεμάτα κρασί και η πίτσα βγαίνει από τον φούρνο κατευθείαν στο τραπέζι.
Λίγο πιο κάτω, ένα ήσυχο, σχεδόν ονειρικό σημείο. Το Swimming Birds «κάθεται» δίπλα στα αρχαιολογικά ευρήματα του νέου δημαρχείου, εκεί νιώθεις ότι το παλιό και το νέο συγκατοικούν με έναν τρόπο απλό. Συνεχίζουμε προς την Παλαιά Πινέζα, εκεί που όλοι λένε ότι γίνονται από τα πιο δυνατά πάρτι στο κέντρο. Μετά, περνάμε από το Λεωφορείο, ένα σημείο πιο χαλαρό, με live μουσικές και μπύρες στο χέρι, παρέες γύρω από τραπέζια και μια αίσθηση αυθεντικότητας. Στο Picnic, σταματάμε λίγο και ο χώρος λέει ξεκάθαρα «εδώ είμαστε παρέα».
Πιο κάτω, βρίσκουμε το Συν Πλην Ίσον, απλωμένο αριστερά και δεξιά του δρόμου, μοιάζει με τα σοκάκια της Αθήνας στο Παγκράτι ή στο Κουκάκι, με αυτή τη χαλαρότητα που δεν χρειάζεται πολλά για να σε κερδίσει. Μέσα στον ίδιο δρόμο, συναντάμε το Δίχωρο και Τες Κορούες με την Άντρεα και την Αλεξάνδρα να έχουν στήσει ένα all-day καφενείο-μπαρ με καθαρό, σύγχρονο αθηναϊκό vibe. Καφές, ροφήματα, μπύρες, κρασί, έξι κοκτέιλ και πολλή παρέα.
nicosiamunicipality
Αργότερα σταματάμε για brunch στο Dot, αγαπημένο spot των νέων, πάντα με κίνηση, πάντα με έναν ρυθμό. Και λίγο παρακάτω, το Αιγαίο μια κλασική ταβέρνα που στέκεται εκεί σαν γέφυρα με την πιο απλή πλευρά της Λευκωσίας. Τέλος, ανέβηκαμε στο Vintage, η ταράτσα του είναι ακριβώς ό,τι χρειάζεσαι στο τέλος μιας τέτοιας διαδρομής, αέρας, καλή θέα, και ωραίο φαγητό.
visit_nicosia
Συνεχίσαμε την πορεία μας προς τη Στασάνδρου και την Πλατεία Σπυριδάκη, εκεί όπου υψώνεται το 360 και όλα μοιάζουν να κινούνται με σταθερό ρυθμό, λίγο πιο κοσμοπολίτικο, πιο γρήγορο, πιο φωτεινό. Πρώτη στάση το Guido and the Goose, στο πιο κεντρικό ίσως σημείο της πόλης. Λίγο παραδίπλα, το Barrio μας τραβά με τα asian-fusion πιάτα του, περασμένα μέσα από μεσογειακό φίλτρο. Δεν έχεις χρόνο να αναρωτηθείς τι είναι το ένα ή το άλλο, δοκιμάζεις και απλώς κάθεσαι. Πιο κάτω το Rookies, δυνατό, αμερικάνικο, μπυραρία με steaks, burgers και ροκ χαρακτήρα. Δεν σε περιμένει να του δώσεις προσοχή αλλά την κερδίζει μόνο του. Ακριβώς πιο δίπλα, το Sentio πιο cozy, με κομψά πιάτα, κρασιά και understated περιβάλλον.
Κατηφορίζοντας προς Πινδάρου, ο ρυθμός αλλάζει. Η φασαρία μειώνεται και η ατμόσφαιρα γίνεται σχεδόν κινηματογραφική. Στη Beba, τα τραπέζια στήνονται στην αυλή και νιώθεις λες και μπήκες σε παλιά ελληνική ταινία, όλα κινούνται πιο αργά, πιο οικεία. Ένα από εκείνα τα στέκια που δεν τα θυμάσαι για το φαγητό, αλλά για την αίσθηση.
Λίγο πιο πάνω, στο Cookshop, το μενού αλλάζει με τις εποχές αλλά παραμένει σταθερά ενδιαφέρον. Μοιάζει με εκείνα τα μέρη που αν μπορύσες, θα τα κρατούσες μόνο για σένα. Το ίδιο ισχύει και για το Nomad. Περνάμε από το Bottega Amaro, ένας χώρος με ιταλική ψυχή και μεσογειακή καρδιά. Τέλος, λίγο πιο πέρα, ένα τελευταίο φλιτζάνι καφέ στο A Kxoffee Project είναι ακριβώς ότι χρειάζεται κανείς για να κλείσει μια βόλτα σαν και τη δική μας.
Αργότερα περάσαμε από τη Μακαρίου και τη Στασικράτους, δρόμοι που μέχρι πριν λίγα χρόνια είχαν αδειάσει, μα τώρα δείχνουν σημάδια «αναγέννησης». Όχι ακριβώς όπως παλιά, αλλά με κάτι νέο και λιγότερο mainstream. Εκεί, βρήκαμε μαγαζιά που χτίζουν μια καινούρια ταυτότητα για το κέντρο. Στη Μακαρίου, σταματήσαμε στο Nom, ένα μέρος που μοιάζει με συνδυασμό brunch spot και νεο-bistro. Καφές, all-day comfort φαγητό και κόσμος που κάνει στάση στο break της δουλειάς. Η οδός Στασικράτους στη Λευκωσία, έχει να παινεύεται και για το Νοερά, ένα μικρό γουστόζικο μαγαζάκι, ένα wine bar, ένας χώρος συνάντησης φίλων και γνωστών, που όλοι τους έχουν ένα κοινό παρονομαστή.
stasikratous.street
Λίγο πιο κάτω, το Golem Microbrewery, μπυραρία με φρέσκες craft επιλογές και ρουστίκ-industrial αισθητική. Σε κερδίζει με μυρωδιές και τραπέζια που γεμίζουν κάθε βράδυ. Στη Στασικράτους, ο παλμός είναι άλλος. Πιο fashion, πιο neat. Εκεί βρίσκεται το Pralina Experience, ένας μοντέρνος, πολυτελής χώρος, ιδανικό για lunch meetings αλλά και late dinner με φίλους.
Στο τέλος αυτής της μεγάλης μας βόλτας στο κέντρο της Λευκωσίας, αφού πιάσαμε τον παλμό της πόλης, μιλήσαμε με ανθρώπους και παρατηρήσαμε πώς γεμίζουν ξανά οι δρόμοι, δεν θα μπορούσαμε να μην κατευθυνθούμε προς ένα από τα πιο χαρακτηριστικά σημεία αυτής της αλλαγής.
Η ανάπλαση του παλιού ΓΣΠ, ένας χώρος-ορόσημο για τη Λευκωσία, γεμάτος αναμνήσεις και ιστορία, σήμερα μεταμορφώθηκε σε έναν πράσινο πυρήνα στο πιο πυκνοδομημένο σημείο της πόλης. Το έργο, που ολοκληρώθηκε μετά από τέσσερα χρόνια εργασιών, σηματοδοτεί μια νέα εποχή για την πρωτεύουσα.
nicosiafirst
Καθώς περπατούσαμε, αντικρίσαμε δύο λόφους με πλούσια βλάστηση με την μορφολογία τους να παραπέμπει στις παλιές κερκίδες του γηπέδου. Και τότε, ακούς το νερό. Στην οδό Ευαγόρου έχει διαμορφωθεί μια νεροκουρτίνα, ένα υδάτινο πέπλο που λειτουργεί σαν φυσικό φίλτρο ανάμεσα στον δρόμο και τον πεζόδρομο. Το νερό κυλά σε ρυάκι δίπλα από το αμφιθέατρο και ενισχύει τη δροσιά, την εμπειρία, την αίσθηση ότι βρίσκεσαι μέσα στην πόλη αλλά και λίγο έξω από αυτήν.
nicosiafirst
Γύρω μας άνθρωποι κάθε ηλικίας. Παρέες με ποτά στο χέρι, φοιτητές που κάθονται στα πεζούλια, ζευγάρια, σκυλιά που ξεκουράζονται δίπλα στους ιδιοκτήτες τους, τουρίστες και φυσικά για να το νιώσεις αυτό πραγματικά, δεν έχεις παρά να ακούσεις αυτούς που είναι εκεί, τους ανθρώπους της πόλης. Μιλήσαμε μαζί τους για να πιάσουμε τον παλμό της Λευκωσίας, αλλά για να το καταλάβουμε στ’ αλήθεια.
Φοιτήτρια, 19 ετών: «Έχει vibes. Δηλαδή, είναι ωραία να είσαι έξω εδώ. Βγαίνεις χωρίς λόγο, χωρίς πρόγραμμα. Απλά κάθεσαι κάπου και βλέπεις κόσμο. Αυτό δεν το είχαμε πριν».
Κοπέλα που έκανε τη βόλτα της: «Κάθε Παρασκευή είμαι εδώ ή για κρασί ή απλά για βόλτα. Νιώθεις ότι κάτι άλλαξε».
Άντρας, με τον σκύλο του: «Μπορώ να περπατήσω με τον σκύλο μου χωρίς να νιώθω ότι ενοχλώ. Είναι καθαρά, φωτεινά, και έχει ζωή παντού. Και το ότι δεν χρειάζεται να παρκάρω δίπλα είναι σημαντικό».
Ειρήνη, 27 ετών: «Μου αρέσει που πλέον δεν είναι όλα στριμωγμένα στη Λήδρας. Πας πλατεία, έχει ωραίο vibe, βρίσκεις παρέες, είναι πιο ανοιχτό όλο».
Μιλήσαμε και με επαγγελματίες της περιοχής, ανθρώπους που έχουν δει το κέντρο να αλλάζει, να αδειάζει και να ξαναγεμίζει. Μας μίλησαν για τις δυσκολίες, τις ευκαιρίες, αλλά και την πραγματικότητα πίσω από τη «νέα Λευκωσία» που όλοι βλέπουμε να ανθίζει.
Στο Απομερό Καφέ, μας λένε πως είναι εκεί από την εποχή της κρίσης. «Δέκα χρόνια εδώ. Ήρθαμε όταν η περιοχή ήταν άδεια. Με το κλείσιμο της Μακαρίου, ο κόσμος τραβήχτηκε προς τα κάτω. Η ανάπλαση μας βοήθησε πολύ, γίναμε προσβάσιμοι, φτιάχτηκαν οι δρόμοι, ήρθε ζωή. Είμαστε το πρώτο καφενείο εδώ, τώρα γύρω μας έχει γεμίσει με μαγαζιά. Δεν έχουμε παράπονο. Μόνο το θέμα με το παρκινγκ για τους ενοίκους, εκεί δυσκολευόμαστε».
Από το Pralina στη Στασικράτους, βλέπουν την κίνηση να ανεβαίνει: «Ναι, έχει κόσμο, αλλά νομίζω ότι ανεβήκαμε κυρίως λόγω του ίδιου του μαγαζιού. Η Μακαρίου έχει “πεθάνει”. Θα βοηθούσε να ανοίξουν κι άλλα εστιατόρια, να υπάρξει πράσινο, να γίνει “πιάτσα”. Και φυσικά, παρκινγκ, το βασικό μας πρόβλημα».
henrys_bycolumbia
Στο Groundt Store, αναγνωρίζουν την αλλαγή στην αισθητική, αλλά προβληματίζονται για την ουσία: «Η πόλη έγινε πιο ευρωπαϊκή, ναι. Όμως η ανάπλαση ήθελε καλύτερο σχεδιασμό για να εξυπηρετεί τα μαγαζιά και τα γραφεία. Το κλείσιμο της Μακαρίου “νέκρωσε” την κίνηση. Ο κόσμος δεν κυκλοφορεί με τέτοια ζέστη. Χρειαζόμαστε άμεσο παρκινγκ και πιο ευέλικτους κανόνες».
Το Guido and the Goose μας λέει με χαμόγελο πως «η Λευκωσία έγινε πανέμορφη», αλλά η πραγματικότητα παραμένει σύνθετη: «Έφυγε ο κόσμος από τη Λήδρας, ήρθαν όλοι προς τα εδώ. Έχει vibe η περιοχή, αλλά για να κρατήσει, χρειάζονται περισσότερες άδειες, λιγότερα εμπόδια, στήριξη για τις επιχειρήσεις. Η Μακαρίου είναι νεκρή, παρόλο που επενδύθηκαν τόσα χρήματα. Είναι κρίμα. Εμείς ήρθαμε εδώ γιατί τα ενοίκια είναι χαμηλότερα. Αλλά νιώθεις ότι η πόλη έχει δυνατότητες».
Στο Παραδοσιακό, η εικόνα είναι πιο μικτή: «Η περιοχή έχει αναπτυχθεί, αλλά η Μακαρίου δεν είναι πια αυτό που ήταν. Το πρωί έχει κόσμο το απόγευμα, λιγότερο. Ο κόσμος πάει mall για το aircondition. Εδώ θέλει δουλειά ακόμα, καθαριότητα, αποχετεύσεις, τα παλιά δέντρα πέφτουν κάθε λίγο και μας πνίγουν φύλλα. Σκουπίζουμε συνέχεια. Όμως υπάρχει πρόθεση από τον δήμο. Το βλέπουμε. Αν μείνει η Μακαρίου πεζόδρομος, ίσως κάτι χτιστεί σωστά».
