Μιχάλης Μιχαηλίδης
Σήμερα, 20 Νοεμβρίου, θυμήθηκα ξανά ένα περιστατικό που συνέβη στο σπίτι πριν από 5 χρόνια και το οποίο με εξέπληξε ευχάριστα.
Κάνοντας scroll σήμερα το πρωί το Facebook μού ξεπέταξε μια ανάμνηση από το 2020. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Δικαιωμάτων του Παιδιού είχα κάνει τότε μια ανάρτηση για ένα συμβάν που εκτυλίχθηκε στο σπίτι λίγες μέρες πριν. Ακόμα το θυμάμαι με ευχαρίστηση και πάντα με ένα χαμόγελο ικανοποίησης.
Ήταν ένα απόγευμα μέσα στην πανδημία, τότε που δουλεύαμε από σπίτι. Μαζί μου ήταν και τα κορίτσια, αφότου είχαν σχολάσει. Σε ανύποπτο χρόνο ακούω κάτι να πέφτει και να σπάζει. Η μικρή, στα 7 της τότε, η οποία σχεδόν πάντα συνήθιζε να κάθεται ανάποδα στον καναπέ (κυριολεκτικά ανάποδα όμως), κλώτσησε κατά λάθος ένα τραπεζάκι στο σαλόνι, πάνω στο οποίο υπήρχε μια γυάλινη κλεψύδρα, κάτι φτηνά πιπελό από την «προίκα» μας, ενώ μαζί με το μικρό τραπέζι έπεσε και ένα βάζο, συν ένα μεγάλο αμπαζούρ που έστεκε ακριβώς από πίσω.
Δεν είπα κάτι, σηκώθηκα απλώς για να «μετρήσω» τις ζημιές, ενώ η μικρή είχε ήδη μετακινηθεί από το σαλόνι στην κουζίνα, μάλλον φοβούμενη την αντίδρασή μου. Εν μέσω μιας ολιγόλεπτης σιγής και αφήνοντας τα «συντρίμμια» στο πάτωμα, απλώς επέστρεψα στον υπολογιστή, έχοντας μια φαεινή ιδέα. Βασικά, σκέφτηκα να κάνω ένα μικρό πείραμα. Μιας και η γυναίκα μου θα επέστρεφε στο σπίτι σε λίγη ώρα, πήγα διακριτικά και κάθισα δίπλα στη μεγάλη κόρη μου, ψιθυρίζοντάς της στο αυτί: «Θα πω στη μάμα ότι εγώ τα έσπασα κατά λάθος και μην με προδώσεις». Έτσι και έγινε. Μόλις ήρθε στο σπίτι η Χρυστάλλα, μετά το αναμενόμενο «μα τι έγινε δαμαί;», εξηγώ ότι εγώ το έκανα κατά λάθος λίγη ώρα πριν, προσθέτοντας πως δεν κατάφερα ακόμα να τα μαζέψω.
Και τότε πετάγεται η μικρή και διορθώνει: «Εγώ το έκαμα μάμα».
Τα παιδιά, άμα τα σέβεσαι, και θα σε σεβαστούν και θα σε εκπλήξουν ευχάριστα.
Ο Γιάνους Κόρτσακ, ο εμβληματικός Πολωνός παιδαγωγός, παιδίατρος, συγγραφέας, δημοσιογράφος, ακτιβιστής και εκ των θεμελιωτών των δικαιωμάτων του παιδιού, μεταξύ άλλων υποστήριζε ότι «τα παιδιά είναι πρόσωπα που αξίζουν σεβασμό, ο οποίος, σε τελική ανάλυση, συμπυκνώνεται στο δικαίωμά τους να είναι αυτά που είναι».
Μεγαλώνοντας πλέον τρία παιδιά, αυτή την άποψη προσπαθώ να την έχω πάντα καρφιτσωμένη στην προμετωπίδα του «manual» ανατροφής τους (καμιά φορά σκέφτομαι πως θα ήθελα όντως να υπήρχε αυτό το manual). Τρεις πολύ διαφορετικοί χαρακτήρες, τρεις πολύ διαφορετικοί άνθρωποι, που πολύ σύντομα (πολύ πιο σύντομα απ’ ότι φανταζόμαστε) θα έχουν πάρει τον δρόμο τους και εμείς θα κοιταζόμαστε κάνοντας ανασκόπηση και ενδοσκόπηση, προσπαθώντας να δούμε τι πήγε λάθος. Το βλέπω να έρχεται!
Σήμερα, εξ αφορμής της Παγκόσμιας Ημέρας Δικαιωμάτων του Παιδιού, θα ήθελα να κάτσω 5 λεπτά μαζί τους και να τους απαριθμήσω -πέραν από τις υπερχρεώσεις που έχουν, τις οποίες τους τις υπενθυμίζω συχνά και οι οποίες περιορίζονται στον σεβασμό αρχικά προς τον εαυτό τους και κατ’ επέκταση προς τους άλλους, αλλά και στο διάβασμα- τα βασικότερα δικαιώματά τους: Το δικαίωμα για ζωή, δηλαδή για στέγη, φαγητό και γιατρό αν αρρωστήσουν, το δικαίωμα να είναι ασφαλή, δηλαδή να μην τα κακοποιούν, να μην τα αμελούν, να μην τα εκμεταλλεύονται, το δικαίωμα για εκπαίδευση και παιχνίδι, αλλά και το δικαίωμα να σκέφτονται και να εκφράζουν ελεύθερα τη γνώμη τους.
Και να τους υπενθυμίσω πως αυτά, πέρανα από τις ίδιες, αφορούν όλα τα παιδιά, ανεξαρτήτως φυλής, χρώματος, θρησκείας, κοινωνικού status κ.λπ.
Σήμερα, που είναι μια μέρα αφιερωμένη στα παιδιά, και με αφορμή αυτό το ανούσιο κείμενο που γράφω τώρα, μπήκα για λίγο στη διαδικασία να σκεφτώ τι έχω κερδίσει ως γονιός και ως άτομο από τα δύο κορίτσια, αλλά και από τον μικρό -έστω κι αν ακόμα είναι μόλις 17 μηνών. Τα γράφω, με την ελπίδα ότι δεν θα διαβάσουν αυτό το κείμενο αφού και πάλι θα πουν ότι κριντζάρω. Η Ανδρεάνα μού έμαθε πως είναι να λες καθαρά «αγαπώ σε», χωρίς καμιά συστολή, εννοώντας κάθε γράμμα της τόσο ωραίας αυτής λέξης. Η Ίρις μού έμαθε να διεκδικώ, ενίοτε με τσαμπουκά. Ενώ και οι δύο μού έδειξαν με τον πιο χειροπιαστό τρόπο πως η ευαισθησία δεν είναι μειονέκτημα (όπως συχνά θεωρούμε), αλλά ένα σημαντικότατο προσόν. Ο μικρός δεν πρόλαβε ακόμα να μας μάθει κάτι, αλλά άθελά του, τη μέρα της βάφτισης, μας προβλημάτισε βαθιά. Πριν τον βουτήξει στην κολυμπήθρα ο ιερέας, κρατώντας τον, μας είπε το εξής: «Όλοι που είμαστε εδώ σήμερα προσπαθούμε να γίνουμε σαν τον Μάριο». Στην αρχή κοιταζόμασταν μεταξύ μας, μη καταλαβαίνοντας τι εννοούσε. «Προσπαθούμε να γίνουμε αγνοί και καθαροί σαν τον Μάριο. Γεννιόμαστε έτσι, σαν αυτό το μωρό που κρατώ. Και στην πορεία μπαίνουν στην εξίσωση ο φθόνος, η κακία, η ζήλεια κ.λπ. Και καταλήγουμε τελικά να αναζητούμε την αγνότητα και την καθαρότητα σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας».
Αυτή η καθαρότητα λοιπόν ας είναι το ζητούμενο τόσο για εμάς τους ίδιους όσο και για τη σχέση μας με τα παιδιά. Ας τους δείξουμε σεβασμό, δίνοντάς τους το δικαίωμα να είναι αυτά που είναι.
