

Ανδρονίκη Λασηθιωτάκη
Πώς να εξηγήσεις στα παιδιά όταν η ανθρωπότητα, βυθισμένη στον εφησυχασμό της, αφήνει τα όνειρα να τρίζουν σαν γρανάζια σκουριασμένα;
Πώς να εξηγήσεις στα παιδιά, καθώς ο χρόνος κυλάει και οι μέρες πατoύν η μια την άλλη, γιατί αυτά μένουν αβοήθητα να σβήνουν;
Καθώς τα παιδιά της Γάζας υποφέρουν και πεθαίνουν, η παγκόσμια κοινότητα σιωπά, κλείνει τα μάτια και τα αφτιά. Ωστόσο, η Τέχνη έχει αποδείξει διαχρονικά ότι μπορεί να γίνει η φωνή αυτών που έχασαν τη φωνή τους, η κραυγή των καταπιεσμένων.
Οι φωνές που ενώνονται γίνονται κύμα. Και το κύμα μπορεί να σαρώσει ακόμα και τα πιο σκληρά τείχη.
Σήμερα, λοιπόν, καθώς τα παιδιά της Γάζας υποφέρουν η σιωπή της διεθνούς κοινότητας είναι εκκωφαντική. Δύο πολυβραβευμένες συγγραφείς παιδικής λογοτεχνίας στην Κύπρο, η Μαρίνα Μιχαηλίδου Καδή και η Στέλια Δημητρίου Μιχαηλίδου, ξεκίνησαν μια υπέροχη δράση στο Face book. Tη σελίδα "Post a poem for peace!" (Δημοσίευσε ένα ποίημα για την ειρήνη!), καλώντας όλους να υψώσουν τη φωνή τους μέσα από την ποίηση. Γιατί, η Τέχνη μπορεί και πάλι να γίνει η φωνή των αδύνατων.
Γράφουν οι δύο συγγραφείς: «Η σελίδα αυτή δημιουργήθηκε ως μια μικρή μορφή αντίδρασης-αντίστασης σε όσα συμβαίνουν γύρω μας. Μια σελίδα όπου ο καθένας και η καθεμία μπορούν να αναρτούν δικά τους ποιήματα για την ειρήνη. Ποιήματα στοχασμού, ποιήματα αντίστασης, ποιήματα ελπίδας. Ποιήματα που μας εμπνέουν να αγωνιζόμαστε για έναν πιο δίκαιο, ειρηνικό και οικολογικά βιώσιμο κόσμο».
Ας γίνουμε κι εμείς μέρος αυτής της προσπάθειας, ας μην αφήσουμε τη σιωπή να γίνει συνενοχή. Ας χρησιμοποιήσουμε την Τέχνη ως μέσο αφύπνισης, ως κραυγή για ειρήνη και δικαιοσύνη. Ας γράψουμε ποιήματα που θα ταξιδέψουν πέρα από τα σύνορα και θα αγγίξουν καρδιές. Γιατί, όπως μας δίδαξε η Ιστορία, η Τέχνη μπορεί να αλλάξει τον κόσμο.
Όταν οι ισχυροί σιωπούν, εμείς οφείλουμε να μιλήσουμε. Η δράση αυτή, που ξεκινά από την Κύπρο αλλά μπορεί να φτάσει παντού, μας καλεί να δημιουργήσουμε έναν παγκόσμιο χορό από λέξεις, που θα υψώσει τη φωνή των παιδιών που δεν έχουν φωνή. Κάθε στίχος, κάθε ποίημα που θα αναρτηθεί, δεν είναι μια απλή χειρονομία καλής θέλησης, αλλά ένα κομμάτι αυτής της αλυσίδας που μπορεί να τυλίξει τον κόσμο με φως.
Pablo Picasso, Guernica, oil on canvas, 349.3 x 776.6 cm (Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Madrid) © Estate of Pablo Picasso.
Ας θυμηθούμε: στην Ιστορία δεν έμειναν εκείνοι που σιώπησαν, αλλά όσοι ύψωσαν τη φωνή τους. Ο Πικάσο ("Guernica" –πίνακας, 1937), ο Ντελακρουά ("Η Σφαγή της Χίου" -πίνακας,1824-, "Η Ελλάς στα ερείπια του Μεσολογγίου" –πίνακας,1826) , ο Μπρεχτ ("Ο Τρόμος και η Αθλιότητα του Τρίτου Ράιχ" (δράμα, 1938) , ο Ελυάρ ( "Ελευθερία", ποιήμα,1942), αλλά και άλλοι όπως ο Λόρδος Βύρωνας, ο Διονύσος Σολωμός, ο Γύζης ("Το Κρυφό Σχολειό" πίνακας, 1885–1886), Ευαγόρας Παλλικαρίδης, ο Γιάννης Παπαδόπουλος "Τότε που πολεμούσαμε", ποιητική συλλογή, 1963), ο Μόντης και τόσοι άλλοι που μας έδειξαν ότι η Τέχνη δεν είναι πολυτέλεια, αλλά αναγκαιότητα. Κι όταν τα παιδιά πεθαίνουν, η ποίηση, η Τέχνη γίνονται κραυγή. Μπορεί οι δυνατοί να φαίνεται πως δεν ακούν, αλλά οι φωνές που ενώνονται γίνονται κύμα. Και το κύμα μπορεί να σαρώσει ακόμα και τα πιο σκληρά τείχη.
Ας ενώσουμε, λοιπόν, τις φωνές μας. Ας γράψουμε ποιήματα για την ειρήνη που θα ταξιδέψουν πιο μακριά από τις βόμβες, θα ηχήσουν πιο δυνατά από τις εκρήξεις. Ας δημιουργήσουμε ένα ποτάμι λέξεων, που θα γίνει θάλασσα ελπίδας. Για τα παιδιά της Γάζας, για τα παιδιά όλου του κόσμου. Γιατί, όπως έλεγε ο Μπρεχτ, «εκείνος που δεν παίρνει το μέρος των καταπιεσμένων, παίρνει το μέρος του καταπιεστή».
Ας είμαστε εμείς εκείνοι που θα υψώσουμε τη φωνή τους. Με κάθε στίχο, με κάθε ποίημα, ας χτίσουμε έναν κόσμο όπου τα παιδιά δεν θα φοβούνται να γελάσουν, να παίξουν, να ονειρευτούν.
Βιβλιογραφία:
- "Guernica", Encyclopaedia Britannica.
- "Fear and Misery of the Third Reich", Wikipedia.
- Éluard, Paul. "Liberté", 1942.
- "Ο Ντελακρουά και ο Αγώνας του '21", Ελληνικό Ινστιτούτο Ναυτικής Ιστορίας.
- "Η Τέχνη στην Ελληνική Επανάσταση του 1821", Δημοτικό Σχολείο Χαλκιάδων.
- "Ο ΑΓΩΝΑΣ ΤΗΣ ΕΟΚΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ", Πανεπιστήμιο Κύπρου.
- "Η ΝΕΟΛΑΙΑ ΣΤΟΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟ ΑΓΩΝΑ ΤΗΣ ΕΟΚΑ 1955-1959", Πανεπιστήμιο Κύπρου.
- "Απελευθερωτικός Αγώνας της Κύπρου 1955-59", Βικιπαίδεια.