Διεκδικητικότητα είναι η ικανότητα ενός ατόμου να εκφράζει τις ανάγκες και τις επιθυμίες του, να εκφράζεται με αυτοπεποίθηση, να συμβιβάζεται και όχι να υποχωρεί, να υπερασπίζεται τον εαυτό του και να διασφαλίζει το δίκαιο για τον ίδιο αλλά και για τους άλλους.
Αυτό απαιτεί κάποιος να αναγνωρίζει ότι οι δικές του ανάγκες και επιθυμίες είναι το ίδιο σημαντικές με αυτές των άλλων, να αναγνωρίζει ότι το να διαφωνείς ή το να διαφωνεί κάποιος μαζί σου είναι φυσιολογικό και αναμενόμενο λόγω της διαφορετικότητας μας.
Απαιτεί επίσης να είναι καλός ακροατής, έτσι ώστε όχι μόνο ο ίδιος να εκφράζεται αλλά να είναι ικανός να ακούσει και τις απόψεις των άλλων.
Το να είναι κάποιος διεκδικητικός διαφέρει από το να είναι παθητικός ή επιθετικός.
Το άτομο με παθητικότητα αντιμετωπίζει δυσκολίες στο να εκφράσει τις απόψεις του σε μια συζήτηση ή ακόμα και τα συναισθήματα του. Αυτά τα άτομα δεν αναγνωρίζουν τις δικές τους απόψεις ως το ίδιο σημαντικές με των υπολοίπων και συχνά υποχωρούν από μια συζήτηση με σκοπό να μη δημιουργήσουν κάποια διαφωνία. Σε άλλες περιπτώσεις, το άτομο με παθητικότητα αποφεύγει να εκφράσει τις απόψεις του από φόβο μήπως λάβει μια κακή κριτική ή μήπως δυσαρεστήσει κάποιο άλλο άτομο το οποίο έχει διαφορετική άποψη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το άτομο να νιώθει ότι δεν το σέβονται οι γύρω του, ότι το εκμεταλλεύονται και έχει ως τελικό αποτέλεσμα τη μείωση της αυτοεκτίμησης του.
Σε αντίθεση, το άτομο με επιθετικότητα αναγνωρίζει μόνο τις δικές του ανάγκες και επιθυμίες ως σημαντικές και η συμπεριφορά του μπορεί να περιλαμβάνει φωνές, επιθετικότητα και βία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, το άτομο με επιθετική επικοινωνία να μη μπορεί να δημιουργήσει σχέσεις με άλλα άτομα αφού οι υπόλοιποι νιώθουν να εκφοβίζονται από το άτομο με επιθετικότητα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση αυτοεκτίμησης των ατόμων που λαμβάνουν επιθετική συμπεριφορά.
Το άτομο με διεκδικητική συμπεριφορά:
- Σέβεται τον εαυτό του όπως και τους άλλους.
- Αναπτύσσει επικοινωνιακές δεξιότητες και εκφράζει τις σκέψεις και τις απόψεις του.
- Μπορεί να λάβει αποφάσεις και να έχει τον έλεγχο της ζωής του.
- Έχει προσωπικούς και επαγγελματικούς στόχους και κάνει το καλύτερο δυνατό για να τους επιτύχει.
- Δε νιώθει ενοχές αν χρειάζεται να πει όχι σε κάποια πράγματα.
- Αναπτύσσει κοινωνικές επαφές και στενές διαπροσωπικές σχέσεις.
- Αποδέχεται τον εαυτό του και τους άλλους.
Πώς γινόμαστε πιο διεκδικητικοί;
- Κάνετε υπομονή, η διεκδικητική επικοινωνία είναι μια δεξιότητα που χρειάζεται χρόνο και πάντα μπορείτε να μάθετε από τα λάθη σας.
- Αντιληφθείτε ότι το να είστε διεκδικητικοί δε σημαίνει απαραίτητα ότι οι επιθυμίες και οι ανάγκες σας θα πραγματοποιηθούν, αλλά είναι πιο πιθανό να πραγματοποιηθούν.
- Αναθεωρήστε τον τρόπο που σκέφτεστε. Εάν εκφράσετε την άποψη σας ή εάν πείτε όχι σε κάτι τι είναι το χειρότερο που μπορεί να συμβεί; τι αποδείξεις έχετε ότι θα συμβεί αυτό που φοβάστε; Αν συμβεί, πως θα μπορούσατε να το χειριστείτε;
- Μάθετε να βάζετε υγιή προσωπικά όρια και να λέτε όχι κάποιες φορές.
- Να γνωρίζετε ποιες πραγματικά είναι οι απόψεις και οι επιθυμίες σας.
- Αναρωτηθείτε εάν αυτό που θέλετε είναι δίκαιο και προς τους άλλους.
- Στοχεύετε στην επικοινωνία με ειλικρίνεια.
- Περιγράψτε στους άλλους αυτά που σας κάνουν να νιώθετε έτσι ώστε να καταλάβουν ποιες συνέπειες έχουν οι πράξεις τους.
- Να είστε σαφής και άμεσοι με όσα επιθυμείτε.
- Ακούτε τους άλλους χωρίς να διακόπτετε και προσπαθήστε να κατανοήσετε την άποψη τους.
- Κατανοήστε ότι σε κάποια πράγματα θα διαφωνείτε με τους άλλους γιατί όλοι είμαστε μοναδικοί.
- Σε μια σύγκρουση κρατάτε μια προσέγγιση επίλυσης του προβλήματος.
- Να θυμάστε ότι ο στόχος δεν είναι να φταίξετε κάποιον άλλο ή να επιβάλετε τη δική σας γνώμη αλλά να εκφράσετε την άποψη σας με αυτοπεποίθηση και σιγουριά.
- Χρησιμοποιήστε λέξεις όπως πιστεύω.., νιώθω.., θα ήθελα..
Θεογνωσία Μεϊτανή
Εγγεγραμμένη Συμβουλευτική Ψυχολόγος, MSc
Email: meitanitheognosia@gmail.com
Τηλ: 99359809
