Πάρις Δημητριάδης
Την κολακευτική τιμή να συμπεριληφθεί σε έκθεση στο Εθνικό Κέντρο Τεχνών του Τόκιο (The National Art Center Tokyo) απολαμβάνει αυτήν την περίοδο ο εικαστικός καλλιτέχνης με καταγωγή από τη Λεμεσό, Γιάννης Αριστοτέλους.
Η έκθεση ονομάζεται «Slightly Feverish: Heat Of Reaction, Strength For New Life», εγκαινιάστηκε τον Φεβρουάριο και ο Γιάννης Αριστοτέλους έχει επιλεγεί μαζί με άλλους δέκα καλλιτέχνες από τα δύο μεγαλύτερα πανεπιστήμια της Ιαπωνίας.
Στην αποκλειστική συνέντευξη που ακολουθεί, μάς μιλάει για τη ζωή του στην τόσο μακρινή για εμάς ασιατική χώρα, καθώς και για την εμπειρία της συμμετοχής του στην έκθεση.
Καλησπέρα Γιάννη! Αλήθεια, πώς βρέθηκες να ζεις στο Κιότο και να συμμετέχεις σε ένα τόσο σημαντικό εικαστικό δρώμενο της Ιαπωνίας;
Η ζωή μου στην Ιαπωνία άρχισε λόγω της υποτροφίας που έλαβα από την ιαπωνική πρεσβεία για μεταπτυχιακές σπουδές. Ανέκαθεν με ενδιέφερε η ιαπωνική φιλοσοφία, τα έργα μεγάλων φιλοσόφων και καλλιτεχνών, οι τελετές και η συσχέτιση των υλικών μεταξύ τους.
Στην εν λόγω έκθεση έχω επιλεγεί να συμμετάσχω μαζί με άλλους δέκα καλλιτέχνες από δύο μεγάλα πανεπιστήμια τέχνης της Ιαπωνίας. Η κατανομή έγινε από την Μάμι Καταόκα, καλλιτεχνική Διευθύντρια του Μουσείου Τέχνης Μόρι του Τόκιο, η οποία έχει αναλάβει την εικαστική διεύθυνση της έκθεσης, με τη βοήθεια των καλλιτεχνικών έφορων Κοτάμα Καναζάουα και Χαττόρι Χιρογιούκι.
Τα ερωτήματα που συχνά θέτω στον εαυτό μου παραμένουν άλυτα και αυτό είναι κάτι που με κάνει να θέλω να βρίσκω απαντήσεις μέσω της δουλειάς μου. Προσπαθώ να καταφέρω να κάνω τον θεατή να νιώσει μια ουσιαστική εμπειρία μέσω φωτός, αδρεναλίνης, θανάτου και απουσίας. Θέλω να προσφέρω στον θεατή κάτι που να τον ξυπνάει. Συχνά έρχομαι πίσω στα ερωτήματα του θανάτου και της απώλειας προσπαθώντας να βάλω τον θεατή στο πρώτο πρόσωπο. Με ενδιαφέρει το πώς αυτά τα ερωτήματα εμπεριέχονται στις αρχέγονες τελετές στην Ιαπωνία.
Γιάννης Αριστοτέλους, «formaldehyde/atoms/atoms /artery/ hydrogen peroxide on slits/ light/ light/absence», λάδι σε καμβά, Εθνικό Κέντρο Τεχνών Τόκυο (The National Art Center Tokyo), Ιαπωνία, 2023.
Ποια είναι τα υλικά και τα αντικείμενα που περισσότερο χρησιμοποιείς στη δουλειά σου;
Το κάθε έργο για μένα αρχίζει από τη σχέση μεταξύ των υλικών και των αισθήσεων. Το να διαλέξω ποια είναι τα κατάλληλα υλικά για τη δόμηση ενός έργου είναι ένα σημαντικό κομμάτι στη διαδικασία. Μελετώ τη σύνδεση των αντικειμένων μεταξύ τους και μέσω των σμίξεων έρχονται οι πιθανότητες της αλλοίωσης, κάτι που με ενδιαφέρει απίστευτα.
Με ενδιαφέρει επίσης το τι μένει και το τι χάνεται. Αυτή η ενδιάμεση σχέση και το ενδιάμεσο στάδιο είναι για εμένα είναι κάτι σαν φυσική ισορροπία. Με ενδιαφέρει η αναπόληση μέσω του δισδιάστατου, που είναι κάτι αρχέγονο και υποβοηθάει μια διαδικασία πνευματική.
Αυτή η διαδικασία συμβαίνει και στα τρισδιάστατα έργα που κάνω, στα οποία μου αρέσει να χρησιμοποιώ φυσικά υλικά όπως μαλλί, νερό και αίμα. Στους πίνακες με ενδιαφέρει πολύ ως υλικό η λαδομπογιά. Νιώθω ότι η υφή της είναι πολύ κοντά στην υφή του ανθρώπινου δέρματος.
Το θέμα της έκθεσης στο Τόκιο «ακροβατεί μεταξύ ζωής και θανάτου», αυτό είναι κάτι που σου προκαλεί μελαγχολικά ή ανακουφιστικά συναισθήματα;
Χαμογελώντας, θα σου πω ότι μου προκαλεί ηρεμία. Νιώθω μεγάλη τιμή να έχω επιλεγεί κάπου όπου νιώθω πως οι έφοροι αναγνωρίζουν τη δουλειά μου. Είναι σημαντικό το περιβάλλον και το πλαίσιο να είναι το σωστό για τη δόμηση των έργων. Το γεγονός ότι χτίστηκε ένας τοίχος για να δημιουργηθεί ένα δωμάτιο 20x12mμ για την σειρά των έργων μου μού έδωσε μεγάλη χαρά. Αποτελεί επίσης μεγάλη τιμή για μένα. Βοήθησε πάρα πολύ στη δημιουργία της επιθυμητής σχέσης μεταξύ των έργων και του θεατή. 
Γιάννης Αριστοτέλους, «formaldehyde/atoms/atoms /artery/ hydrogen peroxide on slits/ light/ light/absence», λάδι σε καμβά, Εθνικό Κέντρο Τεχνών Τόκυο (The National Art Center Tokyo), Ιαπωνία, 2023.
Σε ενδιαφέρει περισσότερο η πρακτική ή η θεωρία στην τέχνη;
Με ενδιαφέρουν και τα δυο. Δεν μπορείς να έχεις το ένα χωρίς το άλλο. Για μένα η τέχνη δεν είναι μόνο στα βιβλία ιστορίας της τέχνης αλλά και στην επιστήμη, στην ιστορία, στη βιολογία, στη φιλοσοφία και σε διάφορα μήκη και πλάτη της γης. Πολλές φορές η προεργασία για ένα έργο βρίσκεται στην έρευνα και το να βλέπεις αλλά και να ψάχνεις συνεχώς. Να κάνεις πειράματα και να ακους. Το άκουσμα πάντως δεν είναι απαραίτητα εμφανές.
Οι οκτώ πίνακές σου που παρουσιάζονται στο Τόκιο φτιάχτηκαν ειδικά για να παρουσιαστούν στην έκθεση;
Η σειρά στο Τόκιο φτιάχτηκε ειδικά για την έκθεση, αν και δεν ένιωσα πως άλλαζα κάτι ως προς τον τρόπο που δουλεύω. Θα την έκανα αυτήν τη σειρά έργων, έτσι κι αλλιώς. Δεν είχα οποιοδήποτε περιορισμό ως προς το τι θα είναι το θέμα ούτε πόσο μεγάλο θα ήταν το κάθε έργο.
Είχα τη μεγάλη τιμή να λάβω μέρος ως καλλιτέχνης και όχι για να δημιουργήσω ένα προκαθορισμένο είδος έργου. Το σημαντικό νομίζω είναι αυτό: Να συνεχίζεις να δουλεύεις σαν να πρόκειται να μην δει κανείς τα έργα σου. Έτσι μόνο θα βγει η αλήθεια του έργου, χωρίς να προσπαθείς να αποδείξεις τίποτα σε κανέναν.
Τα έργα που έκανα για το Εθνικό Κέντρο Τεχνών του Τόκιο της Ιαπωνίας έχουν να κάνουν με την ανάπλαση και την αποσύνθεση. Αυτά τα έργα είναι σαν ανεξάρτητος οργανισμός. Σαν μηχανές ακτινογραφιών, σκανάρουν τον θεατή καθώς εισέρχεται στον χώρο.
Η σειρά με τίτλο «formaldehyde/atoms/atoms /artery/ hydrogen peroxide on slits/ light/ light/absence», έχει δομηθεί με βάση τις έννοιες της μονιμότητας και της απώλειας.
Γιάννης Αριστοτέλους, «formaldehyde/atoms/atoms /artery/ hydrogen peroxide on slits/ light/ light/absence», λάδι σε καμβά, Εθνικό Κέντρο Τεχνών Τόκυο (The National Art Center Tokyo), Ιαπωνία, 2023.
Το κοινό που επισκέπτεται το Εθνικό Κέντρο Τεχνών είναι κυρίως ιαπωνικής καταγωγής ή έρχονται φιλότεχνοι από όλα τα πλάτη και μήκη της γης;
Για μένα είναι σημαντικό ένα έργο να έχει πολυπολιτισμικό κοινό. Μπορεί να είναι και το σημαντικότερο, εφόσον δεν με ενδιαφέρει να υπάρχει οποιοδήποτε πολιτικό αντίκτυπο στον θεατή. Έτσι και στο Εθνικό Κέντρο Τεχνών του Τόκιο, μιας τεράστιας πόλης με γρήγορους ρυθμούς, βρέθηκαν πάρα πολλοί άνθρωποι, από διάφορα μήκη της γης και με ενδιέφερε ο τρόπος με τον οποίο ο κάθε θεατής αλληλεπιδρούσε με τα έργα. Οι θεατές δημιουργούσαν ο καθένας την προσωπική, δική του σχέση με τα έργα, αφήνοντας για λίγο τους γρήγορους ρυθμούς της καθημερινότητάς τους .
Πώς αντιδρά το κοινό απέναντι στους πίνακες;
Συνήθως δεν μου αρέσει να βρίσκομαι στον ίδιο χώρο όταν εκθέτω έργα επειδή νιώθω πως το έργο πρέπει να μιλά από μόνο του χωρίς την παρουσία του καλλιτέχνη. Στα δρώμενα της έκθεσης στο Τόκιο όμως, λόγω του μεγάλου μεγέθους της αίθουσας όπου ήταν τα έργα μου είχα πάει για να παρατηρήσω από κοντά τη σχέση θεατή με το έργο, λες και ήμουν κι εγώ θεατής. Μου έκανε εντύπωση όταν αντίκρισα έναν μεγάλης ηλικίας Ιάπωνα, ο οποίος, ενώ υπήρχαν δύο παγκάκια στον χώρο, είχε επιλέξει να καθίσει στο πάτωμα για περισσότερη από μισή ώρα, χωρίς να τον ενδιαφέρει αν τον βλέπει κάποιος. Με συγκινούν πολύ τέτοιες αλληλεπιδράσεις.
Αν θα σου ζητούσα να μου περιγράψεις το προσωπικό σου στυλ στη δουλειά σου τι θα μου έλεγες; Τι σου αρέσει και τι σε εκφράζει;
Νομίζω δεν μπορώ να το απαντήσω εγώ αυτό. Δεν έχω συγκεκριμένο στυλ και αυτό για μένα είναι ελευθερία, διαφορετικά θα ήμουν σκλάβος σε μόνο ένα πράγμα, σε μόνο ένα είδος.
Τι δεν σου αρέσει στην τέχνη και στη ζωή;
Νιώθω πως στον κόσμο που ζούμε, σε όλη τη φασαρία, δεν ζούμε στο παρόν. Τώρα όμως, περισσότερο από ποτέ πριν, οι άνθρωποι χρειάζεται να αφεθούν και να νιώσουν ολόκληρο το «είναι» τους, ζώντας στο εδώ και στο παρόν. Να βρίσκονται, χωρίς το μυαλό να βρίσκεται αλλού, χωρίς λόγια, χωρίς αντιπερισπασμούς αλλά και χωρίς εγωισμό. Στον απλανή στοχασμό ενός έργου, για παράδειγμα, αφήνοντας να ξυπνήσει κάτι μέσα τους.
Σύμφωνα με άρθρο του ιαπωνικού περιοδικού Τέχνης Βijutsutecho, η εν λόγω έκθεση θεωρείται μία από τις καλύτερες εκθέσεις να επισκεφθει΄ κανείς αυτήν την περίοδο στην Ιαπωνία
Γιάννης Αριστοτέλους, «formaldehyde/atoms/atoms /artery/ hydrogen peroxide on slits/ light/ light/absence», λάδι σε καμβά, Εθνικό Κέντρο Τεχνών Τόκυο (The National Art Center Tokyo), Ιαπωνία, 2023.
