Αγαπάει τη μαγειρική, το νοικοκυριό, φτιάχνει τα δικά της χαλούμια και θυμάται τα αξέχαστα ταξίδια πλάι στον σύζυγό της, τη γνωριμία της με τον Πάπα Παύλο Β’, το ζεύγος Τσαουσέσκου, τον Γλαύκο Κληρίδη και τα Χριστούγεννα του 1974 που έσβησαν για πάντα από τη μνήμη της όλα τα προηγούμενα Χριστούγεννα της ζωής της. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Λεμεσό. Έλαβε ενεργά μέρος στον Αγώνα της ΕΟΚΑ στα νεανικά της χρόνια, το 1958 είχε στεφθεί Miss Times of Cyprus και το 1959 Miss Cyprus ενώ στη συνέχεια βρέθηκε στη Μουσική Ακαδημία της Βιέννης για να σπουδάσει πιάνο. Η γνωριμία της με τον Νίκο Ρολάνδη την οδηγεί στην απόφαση να διακόψει τις σπουδές της και να αφοσιωθεί στην οικογένειά της. Κάπως έτσι άφησε πίσω της και το πιάνο, που μπήκε ξανά στη ζωή της πενήντα σχεδόν χρόνια μετά, κατά την περίοδο της καραντίνας.
Σήμερα ασχολείστε με τη μουσική;
Όχι, καθόλου. Όμως, η καραντίνα με ωφέλησε διότι μένοντας σπίτι ξεκίνησα να παίζω ξανά πιάνο μετά από πενήντα σχεδόν χρόνια. Στην αρχή ένιωθα μουδιασμένα τα χέρια μου. Σταδιακά επανήλθαν και άρχισα να παίζω κονσέρτα που γνώριζα πριν χρόνια.
Με εντυπωσίασε που η μνήμη δεν χάνεται, ξυπνά. Έπαιζα καθημερινά, για
μία ώρα.
Πώς βιώσατε την περίοδο της καραντίνας;
Όπως όλος ο κόσμος, ξεκίνησα να κάνω πράγματα που δεν έκανα πριν. Μου άρεσε πολύ διότι καταφέραμε να μείνουμε σπίτι. Προηγουμένως λόγω υποχρεώσεων έπρεπε καθημερινά να ανταποκριθούμε σε προσκλήσεις μαζί με τον σύζυγό μου. Σίγουρα, απέναντι σε αυτές τις προσκλήσεις οφείλεις να ανταποκριθείς με ανάλογα δείπνα και δεξιώσεις στο σπίτι. Έχω παραχωρήσει εδώ στο σπίτι μας δείπνα τριακοσίων και τετρακοσίων ατόμων.
Ξέρω ότι αγαπάτε τη μαγειρική. Ποιες είναι οι σπεσιαλιτέ σας;
Φτιάχνω καταπληκτική crème brûlée. Όπου κι αν δοκίμασα, καλύτερη από εκείνη του Περικλή Μαγκλή δεν έφαγα. Πρόκειται για μία συνταγή που την έφερε από Αμερική και τον παρακαλούσα είκοσι πέντε χρόνια να μου τη δώσει. Τελικά πείστηκε και στο πάρτι για τα είκοσι πέντε χρόνια γάμου με τον Νίκο μού την έκανε δώρο μέσα σε ένα υπέροχο ασημένιο κουτί.
Και από τα φαγητά, τι φτιάχνετε;
Οι σπεσιαλιτέ μου είναι τα γαλλικά πιάτα. Αγαπώ τη γαλλική κουζίνα. Συνταγές και γεύσεις που τις έμαθα από τα σαράντα χρόνια που ζούσε η μητέρα μου στη Γενεύη. Όταν πέθανε ο πατέρας μου, η μητέρα μου παντρεύτηκε ξανά στην Ελβετία. Εκεί, τρώγαμε στα καλύτερα εστιατόρια και μάθαινα. Δεν δίσταζα να μπαίνω στις κουζίνες των εστιατορίων, να ζητάω συνταγές, τεχνικές μαγειρέματος και να μαθαίνω διάφορα μυστικά. Αγαπώ, όμως, και την κυπριακή κουζίνα αλλά όλα τα φτιάχνω εγώ. Από χαλούμια μέχρι σπιτικές ραβιόλες ενώ παλαιότερα έφτιαχνα και λουκάνικα. Φέτος, δεν κατάφερα να κάνω χαλούμια μετά από ένα ατύχημα που είχα.
Τι ακριβώς συνέβη;
Είχα κάποιο ατύχημα στη σπονδυλική στήλη όταν προσπάθησα να σηκώσω βάρος. Τρεις μήνες μετά έπεσα κάτω και από το τράνταγμα έσπασα δεύτερο σπόνδυλο. Έμεινα παράλυτη, δεν μπορούσα να κάνω τίποτα. Έκανα εγχείρηση, έμεινα ένα μήνα ξαπλωμένη με φρικτούς πόνους αλλά τώρα είμαι πολύ καλά. Ευτυχώς είχα πολύ καλό γιατρό. Είμαι άνθρωπος της δράσης. Δεν μπορώ την αδράνεια, ό,τι κάνω στη ζωή μου το αγαπώ. Θέλω να ασχολούμαι με πράγματα, λατρεύω το μαγείρεμα, τα παιδιά, το νοικοκυριό, μου αρέσει να καθαρίζω το σπίτι. Δεν κάθομαι λεπτό, γι’ αυτό και ταλαιπωρήθηκε η σπονδυλική μου στήλη.
Μαζί με τον σύζυγό της, Νίκο Ρολάνδη, σε δείπνο το 2019.
Πώς γνωριστήκατε με τον σύζυγό σας;
Τον γνώρισα από την εφημερίδα. Ο πεθερός μου εξέδιδε την εφημερίδα «Ψυχικά Νέα». Τότε, ήμουν μαθήτρια και ο πατέρας την έφερνε σπίτι. Εκεί, διάβαζα μία μικρή στήλη που έγραφε ο Νίκος και πάνω ήταν η φωτογραφία του. Διαβάζοντας τα κείμενά του σκεφτόμουν πόσο ευτυχισμένη θα είναι η γυναίκα που θα τον παντρευτεί. Όταν ήρθα στην Κύπρο, μετά τον πρώτο χρόνο σπουδών μου τον γνώρισα μέσω ενός ξαδέλφου μου. Αυτό ήταν.
Ήταν κεραυνοβόλος έρωτας;
Έρωτας με την πρώτη ματιά. Τότε, δεν είχα ούτε φλερτ ούτε τίποτα. Ήμουν αγοροκόριτσο, αθλήτρια, έπαιζα ποδόσφαιρο με τον αδελφό μου στις αλάνες τα απογεύματα. Ο Νίκος ήταν ο άνθρωπος που περίμενα να βρω. Είμαστε εξήντα τρία χρόνια μαζί. Δεν τσακωθήκαμε ποτέ! Είναι ένας πολύ θετικός άνθρωπος, εύστροφος, έξυπνος και οι συμβουλές του πάντοτε εύστοχες. Η μόνη προσπάθειά του ήταν να κατευνάσει το «λεμεσιανό» μου ταμπεραμέντο (γέλια).
Υπάρχει τελικά μυστικό για ένα επιτυχημένο γάμο;
Μέσα στο σπίτι πρέπει να υπάρχει ένας αρχηγός, όχι δύο. Μεταξύ μας δεν είχαμε τέτοια θέματα. Στον γάμο ο ρόλος της γυναίκας είναι να μεγαλώνει σωστά τα παιδιά, να αγαπά, να σέβεται τον άντρα της και να συμβάλλει στη δημιουργία μιας ατμόσφαιρας αγάπης στο σπίτι.
Όλα αυτά τα χρόνια έχετε συνοδεύσει τον σύζυγό σας σε πολλά ταξίδια.
Ποιες χώρες σάς εντυπωσίασαν;
Λατρεύω τη Νέα Υόρκη. Μου άρεσε πολύ η Κίνα και η Ρωσία. Δεν μου αρέσει η Αγγλία. Περάσαμε υπέροχα σε όλα τα ταξίδια. Θυμάμαι ότι στη Ρωσία διανυκτερεύσαμε στο Κρεμλίνο ενώ στην Ουάσινγκτον μείναμε στο δωμάτιο όπου δύο μέρες πριν κοιμήθηκε η βασίλισσα Ελισάβετ. Δεν μπορώ να πω ότι «πήρα πάνω μου» αλλά μου άρεσαν όλες αυτές οι εικόνες και οι νέες εμπειρίες. Στην Κίνα, θυμάμαι, τραγουδούσαμε με τον Πρόεδρο της Κίνας μέσα στο προεδρικό επειδή του άρεσε το τραγούδι.
Υπάρχει κάποια προσωπικότητα από αυτές που γνωρίσατε στα ταξίδια που σας απογοήτευσε;
Το ζεύγος Τσαουσέσκου. Ήταν κακοί άνθρωποι. Δεν ήθελαν να μας δώσουν το χέρι τους για χειραψία. Όταν ακόμα βρισκόμασταν στο αεροπλάνο με προορισμό το Βουκουρέστι, μας ενημέρωσαν ότι οι Τσαουσέσκου θα έκαναν χειραψία μόνο με τον Πρόεδρο και τη σύζυγό του και όχι με τον υπουργό Εξωτερικών που ήταν ο Νίκος. Τότε, ο σύζυγός μου απάντησε ότι δεν θα κατεβούμε από το αεροπλάνο και θα επιστρέψουμε στην Κύπρο. Έτσι δέχτηκαν. Ο Τσαουσέσκου φοβόταν πολύ για τη ζωή του.
Και από την άλλη, ποιες ήταν εκείνες οι προσωπικότητες που ξεχωρίσατε;
Λάτρευα τον Πάπα Παύλο Β’. Ήμασταν καλεσμένοι στα Ηνωμένα Έθνη για να τον γνωρίσουμε. Μαζί μας ήταν και οι Κένεντι. Μόλις πήγα να τον χαιρετήσω, άρχισε να μου μιλά. Με ρωτούσε κι εγώ απαντούσα. Την επόμενη μέρα όλοι οι Κύπριοι της Νέας Υόρκης με ρωτούσαν τι λέγαμε.
Αλήθεια, τι λέγατε;
Δεν θυμάμαι (γέλια), πέρασαν τόσα χρόνια. Τον συνάντησα ξανά στο Βατικανό. Και τις δύο φορές μού προσέφερε ένα κολιέ με σταυρό. Όταν πέθανε, τα φορούσα μαζί για μία βδομάδα για να τον πενθήσω. Ήταν υπέροχος άνθρωπος. Με εντυπωσίασε η ηρεμία του, η γαλήνη του, η καλοσύνη του. Αντιμετώπιζε τα πάντα με σεβασμό.
Από τους Κύπριους πολιτικούς ποιος είναι αυτός που θαυμάζετε;
Ο Γλαύκος Κληρίδης. Ήταν τίμιος, πανέξυπνος, είχε πολύ χιούμορ. Η σύζυγός του ήταν εξαιρετική, χαμηλών τόνων και βοηθούσε κόσμο. Ο Κληρίδης αγαπούσε πολύ τα ρεβίθια που μαγείρευα. Έφτιαχνα μαρμελάδες χωρίς ζάχαρη ειδικά για την κυρία Λίλα που είχε διαβήτη, χαλούμια και αναρή χωρίς αλάτι και τους τα προσέφερα. Όταν ζούσε στο Μενεού ο Κληρίδης, έστελνε τους ανθρώπους του για να πάρουν το φαγητό που του έφτιαχνα. Ο Γλαύκος αγαπούσε πολύ τον Νίκο. Τον εμπιστευόταν.
Πώς βιώσατε εσείς εκείνη την εποχή; Συζητούσατε περί πολιτικής στο σπίτι;
Ουδέποτε! Ήθελα να ξεκουράζεται, όχι να μου λέει τις έγνοιες της δουλειάς. Ο Νίκος είναι πολύ ήρεμος άνθρωπος και έβρισκε τον τρόπο να λύνει τα διάφορα προβλήματα. Δεν μάλωσε ποτέ με κανένα. Ίσως να φερόταν αυστηρά, όμως, δεν είχε διαμάχες ούτε με ανθρώπους που θεωρούνταν πολιτικοί αντίπαλοι. Ο Εζεκίας Παπαϊωάννου τον αγαπούσε πολύ.
Στο ξενοδοχείο Hilton, πριν από τα Χριστούγεννα του ’74.
Πώς βιώσατε τα γεγονότα του 1974; Πού βρισκόσασταν εκείνες τις μέρες;
Στη Λευκωσία. Ο Πενταδάκτυλος φαίνεται από το σπίτι μας. Εκείνη την ημέρα βλέπαμε τους αλεξιπτωτιστές που έπεφταν από τον ουρανό. Έγνοια μου ήταν τα τρία μωρά μου, τα πήρα και φύγαμε. Τότε, είχαμε αγοράσει ένα διαμέρισμα στο Βαρώσι. Ο Νίκος με συμβούλεψε να πάω εκεί διότι θεωρούσε πως θα είμαστε ασφαλείς. Ο ίδιος έμεινε Λευκωσία. Δεν είχαμε επικοινωνία. Μιλήσαμε μόνο για να μας συμβουλέψει να φύγουμε από το διαμέρισμα και να πάμε στο διπλανό ξενοδοχείο για να προστατευτούμε. Λίγες μέρες μετά μου είπε να πάρω το αυτοκίνητό μου και να πάω στη Λεμεσό. Εκεί συναντηθήκαμε και μας ανέβασε σε ένα πλοίο το οποίο χωρούσε εκατό ογδόντα άτομα αλλά μπήκαμε οκτακόσια. Ακριβοπληρώσαμε τότε μία καμπίνα όπου έμεναν μέσα οκτώ άτομα. Από εκεί πήγαμε Αθήνα και μετά Γενεύη, στη μητέρα μου.
Για πόσο καιρό μείνατε στη Γενεύη;
Δεν μπόρεσα να στείλω τα παιδιά στο σχολείο διότι η Ελβετία δεν δεχόταν πρόσφυγες πολέμου και τα έστειλα στις καλογριές. Μείναμε εκεί δυόμισι μήνες και επιστρέψαμε στην Κύπρο τα Χριστούγεννα.
Πώς ήταν εκείνη η περίοδος στην Κύπρο του 1974;
Εκείνες οι μέρες ήταν μαύρες. Όταν επέστρεψα από τη Γενεύη, είδα τους πρόσφυγες πρώτη φορά. Στην Ελβετία δεν γνωρίζαμε τι γινόταν, δεν είχα δει καθόλου τις εικόνες των προφύγων μέσα στα αντίσκηνα. Μόλις συνειδητοποίησα την κατάσταση πήγα στον Ερυθρό Σταυρό για να βοηθήσω. Μαζεύαμε είδη πρώτης ανάγκης.
Εκείνα τα Χριστούγεννα πώς ήταν;
Δεν ήταν Χριστούγεννα. Μπορείς να γιορτάσεις Χριστούγεννα μέσα σε αυτό το δράμα; Τα θυμάμαι και βουρκώνω. Ήταν φρικτή η κατάσταση. Πρέπει να σας πως ότι μέχρι και το 1974 τα Χριστούγεννα ήταν μεγαλοπρεπέστατα. Στα περισσότερα πάρτι που πηγαίναμε φορούσαμε υπέροχα μακριά φορέματα. Ράβαμε από βδομάδες πριν τις χριστουγεννιάτικές μας τουαλέτες για να πάμε στο μεγάλο dinner του Hilton. Ερχόντουσαν τραγουδιστές, όλες οι κυρίες βάζαμε τις μακριές μας τουαλέτες με φοβερά χτενίσματα, κοσμήματα, διαμάντια και διασκεδάζαμε, γελούσαμε και χορεύαμε μέχρι το ξημέρωμα. Μετά πηγαίναμε και στις δισκοθήκες. Το 1974 δεν μπορούσαν καν να περάσουν από το μυαλό όλες εκείνες οι εικόνες των ρεβεγιόν. Ούτε καν το σκέφτηκα, σαν να είχαν σβηστεί όλα τα προηγούμενα Χριστούγεννα της ανεμελιάς. Δεν υπήρχαν πια για κανέναν μας. Η μαύρη δυστυχία είχε μπει πλέον στη ζωή μας. Δεν πάει καν το μυαλό σου στο παρελθόν, δεν θέλεις καν να θυμάσαι προηγούμενα Χριστούγεννα, σβήστηκαν όλα.
Την ημέρα του γάμου τους, 26 Δεκεμβρίου 1959.
Γιατί είχατε την ανάγκη να σβήσετε το παρελθόν;
Διότι βλέπεις τόση μεγάλη δυστυχία γύρω σου που δεν μπορείς να σκέφτεσαι ότι περνούσες ωραία άλλα Χριστούγεννα. Σβήνεις αυτές τις μνήμες για να μην υποφέρεις. Άντε και θυμήθηκα τι έκανα τα Χριστούγεννα του ’73 ή του ’71. Τι σημασία είχε μπροστά σε αυτή την τραγωδία που έβλεπα μπροστά μου; Το μόνο που σκεφτόμουν ήταν το πώς να βοηθήσω. Θέλεις να δώσεις, να απαλύνεις τον πόνο του άλλου, όσο αυτό βέβαια γίνεται. Οι ωραίες σκέψεις φεύγουν. Όλα τα Χριστούγεννα μετά το 1974 ήταν διαφορετικά. Για τη δική μου γενιά τουλάχιστον, τα Χριστούγεννα δεν είναι πια ποτέ τα ίδια.
Κυρία Ρολάνδη, ζήσατε μία γεμάτη ζωή. Βλέποντας σήμερα πίσω τι θα λέγατε πως έχει σημασία στη ζωή;
Σημασία έχουν τα όμορφα πράγματα, οι καλοί άνθρωποι και η μόρφωση. Η καλλιέργεια εξευγενίζει τον άνθρωπο, αυτό συμβούλευα πάντα τα παιδιά μου και σήμερα τα εγγόνια μου. Από την άλλη, αντιμετώπιζα πάντοτε την πολιτική ως δουλειά. Ήμουν παντρεμένη με ένα πολιτικό και η δουλειά μου ήταν αυτή, να είμαι δίπλα του. Γι’ αυτό τον συνόδευα πάντα, δεν τον άφησα ποτέ μόνο του. Μέχρι
και σήμερα.
