Μαρία Καραμάνου
Η πρώτη εικόνα του «Lux», η Rosalía ντυμένη στα λευκά, με πέπλο που θυμίζει καλόγρια, λουσμένη στο φως, έδωσε το στίγμα, θρησκευτικοί συμβολισμοί, αγιότητα, θεϊκό θηλυκό. Αυτό που ακολούθησε ξεπερνά τις προσδοκίες. Το «Lux» είναι ένα άλμπουμ αρχιτεκτονικής κλίμακας, εμπνέεται από την κλασική μουσική και την όπερα, διασταυρώνεται με ποπ, ηλεκτρονική, χιπ-χοπ και παραδόσεις από όλο τον κόσμο, και τραγουδιέται σε 13 γλώσσες. Γραμμένο σε βάθος τριών ετών, μελέτη στίχων, προφοράς και θεματικών, φεμινιστική λογοτεχνία, βιογραφίες, ηχογραφημένο με τη Συμφωνική Ορχήστρα του Λονδίνου, το άλμπουμ εξερευνά την ελευθερία του θηλυκού, την ιδέα της αγιότητας και το πώς συνυπάρχουν «άγιο» και «ακάθαρτο» στο ίδιο σώμα και στην ίδια φωνή.
Ηχητική ταυτότητα, κλασική φόρμα, σύγχρονο νεύρο
Η Rosalía επιμένει ότι κάνει ποπ και πράγματι το «Lux» ακούγεται σαν πρόταση για το τι μπορεί να είναι η ποπ σήμερα, ορχηστρικές υφές, χορωδιακά περάσματα, ηλεκτρονικές εκρήξεις και hooks που μένουν. Δεν είναι playlist–bait, είναι δίσκος που ακούγεται ολόκληρος, από την αρχή ως το τέλος.
«Mio Cristo»: μια αληθινή aria στα ιταλικά, που αντλεί από Βιβάλντι και μπαρόκ αισθητική. Συγκινεί χωρίς μετάφραση, όπως κάθε μεγάλη όπερα. η φωνή κουβαλά το συναίσθημα.
«Berghain»: κλαμπ-μανιφέστο με ιεροτελεστική ένταση. Εκεί όπου η μετα-καθολική ενοχή συναντά την κάθαρση του dancefloor.
«Reliquia»: ορχηστρικό στροβίλισμα με έγχορδα και γυρίσματα για ηχητικό texture. Στίχοι-πορτρέτα όπως «έχασα τα τακούνια μου στο Μιλάνο και το χαμόγελό μου στο Ηνωμένο Βασίλειο», που μιλούν για τα κομμάτια του εαυτού που αφήνουμε στους τόπους. Το φινάλε είναι σχεδόν αστρική προβολή.
«La Perla»: δομείται σαν άρια με φλαμένκο σπινθήρες και αιχμηρό, σημερινό χιούμορ, θα μπορούσε να είναι καυστικό DM στο Hinge. Αν ακούσεις προσεκτικά, στα κρουστά «ακονίζει» μαχαίρι και το χτυπά στο τραπέζι, μικρό ηχητικό easter egg με νόημα.
13 γλώσσες, μία αφήγηση
Η γλωσσική πολυφωνία δεν είναι τρικ, υπηρετεί δραματουργία και χρώμα. Η Rosalía έγραψε και ξανάγραψε στίχους για να «κάθονται» σωστά σε κάθε γλώσσα, έστειλε υλικό σε καθηγητές για προφορά, και χρησιμοποιεί τη γλώσσα ως νόημα, στο «Novia Robot», σε ισπανικά, μανδαρινικά, εβραϊκά, μιλά για την παγκόσμια εμπειρία της γυναικείας σεξουαλικοποίησης και εμπορευματοποίησης, τα σύνορα δεν την περιορίζουν, την εξάπτουν.
Από το «El Mal Querer» στο «Motomami» και τώρα εδώ
Με το «El Mal Querer» σύστησε μια ποπ–ανατομία του φλαμένκο. Με το «Motomami» (2022) έκανε καριόκα-reggaeton deconstruction. Το «Lux» είναι το πιο φιλόδοξο βήμα, μεγαλειώδες, ριψοκίνδυνο, βιρτουόζικο χωρίς να είναι ελιτίστικο. Σε εποχή «κομματιών για TikTok», ζητά και κερδίζει προσοχή διάρκειας μίας ώρας, κάθε δευτερόλεπτο πιάνει τόπο.
Ιερό και βέβηλο, το θεϊκό θηλυκό
Το εικαστικό, το πέπλο, το λευκό, οι ύμνοι, οι χορωδίες και οι λιτανείες συνομιλούν με club culture, οι δύο «εκκλησίες» της συλλογικότητας ναός και κλαμπ συμφιλιώνονται. Η Rosalía παίζει με το «σύμπλεγμα της Παναγίας και της πόρνης», η γυναίκα είναι ταυτόχρονα ατελής και θεϊκή. Δεν ζητά αγιοποίηση, απαιτεί πολυπλοκότητα.
Γιατί μετρά
Επαναπροσδιορίζει την ποπ ως υψηλή τέχνη χωρίς να χάνει προσβασιμότητα, φέρνει νέες γενιές σε κλασικές φόρμες με σύγχρονο drive και αποδεικνύει ότι μια mainstream σταρ μπορεί να είναι ταυτόχρονα μαέστρος ιδεών και curator ήχων.
