Άννα Πολυβίου
Σε μια εποχή όπου η παγκοσμιοποίηση και η τουριστική βιομηχανία διαμορφώνουν το αστικό τοπίο, ένα παράδοξο φαινόμενο κερδίζει έδαφος: η δημιουργία «ψεύτικων» πόλεων και αξιοθέατων που μιμούνται εμβληματικά μέρη του κόσμου. Από την «Σαντορίνη» των Κινέζων μέχρι το «Παρίσι» που έφτιαξαν στο Λας Βέγκας, η αντιγραφή αρχιτεκτονικών και πολιτιστικών στοιχείων έχει μετατραπεί σε στρατηγική προσέλκυσης επισκεπτών και επενδύσεων.
Ένα φαινόμενο πολιτιστικής αντιγραφής
Η δημιουργία θεματικών -είτε πόλεων είτε αξιοθέατων- που μιμούνται ξένα τοπία δεν είναι καινούργια. Ωστόσο, η διάσταση και η ακρίβεια με την οποία υλοποιούνται σήμερα, ειδικά στην Κίνα, προκαλούν μεγάλη εντύπωση, μία εντύπωση που πλέον αποτελεί φαινόμενο – φαινόμενο πολιτιστικό, οικονομικό αλλά και αισθητικό.
Οι λόγοι πίσω από την αντιγραφή αυτή μπορεί να είναι πολλοί, όπως:
Τουριστική ανάπτυξη: Οι ψεύτικες πόλεις λειτουργούν ως πόλοι έλξης για εσωτερικό και όχι μόνο τουρισμό, προσφέροντας μια άλλη, εξωτερική εμπειρία χωρίς να χρειάζεσαι διαβατήριο.
Αστική αναζωογόνηση: Η αναγέννηση, και κατ’ επέκταση η οικονομική αναζωογόνηση των περιοχών που μετατρέπονται σε ατραξιόν, αποτελεί κίνητρο στο να δημιουργηθούν ψεύτικες πόλεις ή αξιοθέατα, προσελκύοντας με αυτόν τον τρόπο πλήθος κόσμου.
Αισθητική στρατηγική: Η αισθητική και το lifestyle που συνδέεται με τουριστικά μέρη, όπως είναι η Σαντορίνη ή η Βενετία, ασκούν οπωσδήποτε γοητεία και λάμψη, ενισχύοντας την επιθυμία για «εικονική» εμπειρία.
Αρχιτεκτονική πειραματισμού: Ορισμένα τέτοια projects λειτουργούν ως πεδία δοκιμών για νέες τεχνικές ή σχεδιαστικές προσεγγίσεις στο χώρο της αρχιτεκτονικής και του design.
Σαντορίνη στην Κίνα - Dream Land Dali
Στην επαρχία Yunnan της νοτιοδυτικής Κίνας, η πόλη Dali φιλοξενεί ένα από τα πιο εντυπωσιακά παραδείγματα πολιτιστικής αντιγραφής: το θεματικό θέρετρο Dream Land, γνωστό και ως η «Σαντορίνη της Κίνας». Το συγκρότημα καλύπτει 3.700 στρέμματα και περιλαμβάνει ξενοδοχεία, τουριστικά καταλύματα, εμπορικά κέντρα, επιχειρήσεις και πλατείες, όλα σχεδιασμένα με βάση την αισθητική του ελληνικού αγαπημένου νησιού της Σαντορίνης, δηλαδή λευκά κτίρια με μπλε χαρακτηριστικά, στενά δρομάκια, λουλούδια και θέα σε λίμνη, που θυμίζει το Αιγαίο.
Η τοποθεσία του Dream Land δεν είναι τυχαία. Χτισμένο στις πλαγιές της οροσειράς Cangshan και με θέα στη λίμνη Erhai, το φυσικό τοπίο της περιοχής προσφέρει μια ατμόσφαιρα που προσομοιάζει με τη θέα της Σαντορίνης προς την καλντέρα. Η επένδυση ξεπέρασε τα 8 δισεκατομμύρια γιουάν (περίπου 1 δισεκατομμύριο ευρώ) και η κατασκευή ολοκληρώθηκε μέσα στην τελευταία δεκαετία.
Το Dream Land έχει εξελιχθεί σε δημοφιλή προορισμό για φωτογραφίσεις, γάμους και ρομαντικές αποδράσεις, κυρίως για Κινέζους τουρίστες που δεν έχουν τη δυνατότητα να ταξιδέψουν στην Ελλάδα. Αν και δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για τον ημερήσιο αριθμό επισκεπτών, εκτιμάται ότι χιλιάδες επισκέπτες περνούν καθημερινά από το θέρετρο.
Γιατί επιλέχθηκε η Σαντορίνη;
Η επιλογή της Σαντορίνης βέβαια δεν είναι τυχαία. Η Σαντορίνη είναι ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα ελληνικά νησιά παγκοσμίως, με έντονη παρουσία στα social media, ταξιδιωτικά blogs και διεθνή τουριστικά rankings. Η εικονική της αισθητική -λευκά σπίτια, στενοσόκακα, ηλιοβασιλέματα- έχει γίνει σύμβολο ρομαντισμού και πολυτέλειας. Για τους Κινέζους τουρίστες, η Σαντορίνη αντιπροσωπεύει ένα εξωτικό όνειρο, το οποίο μπορούν πλέον να βιώσουν χωρίς να χρειάζεται να φύγουν από τη χώρα τους.
Επιπλέον, η Σαντορίνη έχει συνδεθεί με πολιτιστική φινέτσα και ευρωπαϊκό lifestyle, στοιχεία που προσελκύουν την ανερχόμενη μεσαία τάξη της Κίνας. Η αντιγραφή της δεν περιορίζεται μόνο στην αρχιτεκτονική, αλλά επεκτείνεται και σε γαστρονομικές εμπειρίες, μουσική, και θεματικά events, που προσπαθούν να αναπαραστήσουν την ελληνική κουλτούρα.
Βέβαια, original is always better θα πω εγώ!
Άλλα παραδείγματα αντιγραφής
Η Κίνα ομολογουμένως είναι πρωτοπόρος στην αντιγραφή πόλεων και αξιοθέατων, με μερικά εντυπωσιακά παραδείγματα να είναι:
Hallstatt - Guangdong
Το Hallstatt της Κίνας βρίσκεται στην πόλη Luoyang, στην επαρχία Guangdong, και αποτελεί ένα πιστό αντίγραφο του αυστριακού χωριού Hallstatt, το οποίο είναι Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Η κατασκευή του ξεκίνησε το 2012, με επένδυση περίπου 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων.
Περιλαμβάνει ρέπλικες της εκκλησίας, της κεντρικής πλατείας, του σιντριβανιού και των ξύλινων σπιτιών. Η τεχνητή λίμνη και το γύρω τοπίο έχουν σχεδιαστεί ώστε να θυμίζουν το αυθεντικό φυσικό περιβάλλον της Αυστρίας. Παρά τις αρχικές αντιδράσεις από την αυστριακή πλευρά, οι δύο πόλεις έχουν αναπτύξει σχέσεις συνεργασίας και ανταλλαγής, με το κινεζικό Hallstatt να χρησιμοποιείται κυρίως ως τουριστικό θέρετρο και φωτογραφικός προορισμός, ειδικά για γάμους και ρομαντικές εκδηλώσεις.
Παρίσι στην Hangzhou - Tianducheng
Το Tianducheng, γνωστό και ως «Παρίσι της Ανατολής», βρίσκεται στην επαρχία Hangzhou και ξεκίνησε ως πολυτελές οικιστικό project το 2007. Περιλαμβάνει:
- Πύργο του Άιφελ ύψους 108 μέτρων, τον δεύτερο μεγαλύτερο στον κόσμο μετά το Las Vegas.
- Haussmann-style κτίρια, πλατείες, σιντριβάνια και λεωφόρους που μιμούνται το Παρίσι.
Αν και αρχικά χαρακτηρίστηκε ως «πόλη-φάντασμα», τα τελευταία χρόνια έχει αποκτήσει τουριστική δυναμική, με επισκέπτες να έρχονται για φωτογραφίσεις και γαμήλιες τελετές. Η περιοχή παραμένει αραιοκατοικημένη, αλλά χρησιμοποιείται ως σκηνικό για κινηματογράφηση και τουριστικές περιηγήσεις.
Βενετία της Ανατολής - Suzhou
Η πόλη Suzhou, γνωστή ως η «Βενετία της Κίνας», έχει αναπαραστήσει στοιχεία της ιταλικής Βενετίας, κυρίως στο τουριστικό της κέντρο. Περιλαμβάνει κανάλια, γόνδολες, πέτρινες γέφυρες και αρχιτεκτονική εμπνευσμένη από την πλατεία του Αγίου Μάρκου.
Η πόλη έχει μακρά ιστορία ως υδάτινη μητρόπολη, και η αντιγραφή της Βενετίας ενισχύει την τουριστική της ταυτότητα. Οι επισκέπτες μπορούν να κάνουν κρουαζιέρες στα κανάλια, να επισκεφθούν παραδοσιακές αγορές και να βιώσουν μια βενετσιάνικη εμπειρία στην Κίνα.
Λονδίνο κοντά στη Σαγκάη - Thames Town
Το Thames Town βρίσκεται στην περιοχή Songjiang, περίπου 30 χιλιόμετρα από το κέντρο της Σαγκάης, και είναι εμπνευσμένο από βρετανικές αγορές και χωριά, με το έργο να ολοκληρώθηκε το 2006. Περιλαμβάνει λιθόστρωτους δρόμους, mock-Tudor σπίτια (αρχιτεκτονικό στυλ), κόκκινες τηλεφωνικές καμπίνες, αγγλικές παμπ και εκκλησίες.
Παρά την υψηλή αισθητική, η περιοχή χαρακτηρίστηκε ως «ghost town» λόγω των υψηλών τιμών και της χαμηλής μόνιμης κατοίκησης. Χρησιμοποιείται κυρίως για φωτογραφίσεις γάμων, τουριστικές επισκέψεις και πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Ωστόσο, το φαινόμενο της πολιτιστικής αντιγραφής δεν περιορίζεται στην Κίνα. Αντιθέτως, παρατηρείται σε πολλές χώρες, με διαφορετικά κίνητρα, όπως τουριστικά, αισθητικά ή ακόμα και πολιτιστικά. Ακολουθούν μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα:
Παρίσι στο Λας Βέγκας
Το Paris Las Vegas είναι ένα θεματικό ξενοδοχείο-καζίνο που άνοιξε το 1999 στη λεωφόρο Strip του Λας Βέγκας. Περιλαμβάνει μια ρέπλικα του Πύργου του Άιφελ ύψους 165 μέτρων (περίπου το 1/2 του αυθεντικού), καθώς και αναπαραστάσεις της Αψίδας του Θριάμβου, της Όπερας του Παρισιού και του Λούβρου. Διαθέτει 3.672 δωμάτια, εστιατόρια με γαλλική κουζίνα και θέα στον «πύργο».
Ο στόχος ήταν να προσφέρει μια «γαλλική εμπειρία» στους επισκέπτες του Λας Βέγκας, χωρίς να φύγουν από την πόλη. Η αισθητική του Παρισιού θεωρείται ρομαντική και κοσμοπολίτικη, κάτι που ταιριάζει με το προφίλ του Λας Βέγκας ως πόλη θεάματος.
Global Village - Ντουμπάι
Το Global Village στο Ντουμπάι είναι ένα υπαίθριο θεματικό πάρκο που λειτουργεί από το 1997 και φιλοξενεί πάνω από 75 εθνικά περίπτερα. Το 2023 προστέθηκε η ενότητα Mini World, με 25 ρέπλικες διάσημων μνημείων όπως το Burj Al Arab, η Αψίδα του Θριάμβου, οι Πυραμίδες της Γκίζας και το Taj Mahal. Καλύπτει 10.300 τ.μ. και συνδυάζει πολιτιστική εμπειρία με ψυχαγωγία.
Lavasa - Ινδία
Η Lavasa είναι μια ιδιωτικά σχεδιασμένη πόλη της Ινδίας, στην περιοχή Μούλσι της Δυτικής Γκάτς, κοντά στην Πούνε, η οποία έγινε γνωστή ως ένα φιλόδοξο έργο «έξυπνης πόλης» με μοντέρνο σχεδιασμό και «εμπνευσμένο από τη φύση» αρχιτεκτονικό στιλ. Η αρχιτεκτονική της περιλαμβάνει πολύχρωμα σπίτια, πλατείες και λιθόστρωτους δρόμους, θυμίζοντας τη Μεσόγειο.
Ωστόσο, η πόλη έχει αντιμετωπίσει σοβαρά οικονομικά προβλήματα, με αποτέλεσμα να θεωρείται πλέον εγκαταλελειμμένη, παρά τις αρχικές της φιλοδοξίες. Πριν την εγκατάλειψή της, η πόλη προσέφερε δραστηριότητες όπως επισκέψεις στο φρούριο Tikona, τον καταρράκτη Devkund και το viewpoint Dasve.
Leaning Tower of Niles - Ιλινόις, ΗΠΑ
Στην πόλη Niles του Ιλινόις, υπάρχει μια ρέπλικα του Πύργου της Πίζας που χτίστηκε το 1934. Έχει ύψος 28 μέτρα και χρησιμοποιήθηκε αρχικά για να καλύψει μια δεξαμενή νερού. Αν και αρκετά μικρότερη από την αυθεντική, αποτελεί τοπικό αξιοθέατο.
Το φαινόμενο των «copy paste» πόλεων και αξιοθέατων εγείρει ερωτήματα για την αυθεντικότητα, τον πολιτισμό και την τουριστική εμπειρία. Είναι απλώς μια μορφή θεματικού πάρκου ή μια νέα μορφή πολιτιστικής έκφρασης;
