Ριάνα Στυλιανού
Αν το 2020 μας έμαθε κάτι, είναι ότι το τρέξιμο είναι πάντα εκεί. Όταν ο κόσμος έκανε shut down, οι δρόμοι γέμιζαν από ανθρώπους, όλοι φορούσαν ένα ζευγάρι αθλητικά παπούτσια, τις φόρμες τους και είχαν την ίδια δικαιολογία: «βγήκα για άσκηση». Από τότε, το τρέξιμο δεν είναι απλώς άσκηση -είναι διαφυγή, ψυχοθεραπεία, μόδα, ακόμα και κοινωνική δήλωση.
Η άνοδος του running ως lifestyle ήταν τεράστια. Ειδικά για τους άνω των 30, έγινε κάτι σαν νέο στάδιο ενηλικίωσης. Δεν είναι τυχαίο που τα memes πλέον φωνάζουν: «Πώς ξέρεις ότι κάποιος πέρασε τα 30; Ξεκίνησε τρέξιμο, πήρε ποδήλατο gravel, γράφτηκε σε cooking class και ανεβαίνει κάθε Σαββατοκύριακο για hiking στο βουνό».
Το running app είναι το νέο Instagram, και το long run η νέα έξοδος Σαββάτου.
Πλέον, υπάρχει ολόκληρη κουλτούρα γύρω από τα παπούτσια. Facebook groups, forums, Reddit threads και stories γεμάτα με φωτογραφίες από τα καινούργια Vaporfly, τις κυκλοφορίες limited edition ή reviews με caption: "First run in the Endorphin Speed 4. Feels like cheating, but legal."
Με άλλα λόγια, το τρέξιμο δεν είναι πια μόνο άθλημα. Είναι hobby, είναι μια κοινότητα, είναι fashion statement.
Πώς ξεκίνησε η ιστορία με τα running shoes;
Η ιστορία των αθλητικών παπουτσιών για τρέξιμο πάει πίσω στα τέλη του 19ου αιώνα. Τότε, ο Joseph William Foster στην Αγγλία δημιούργησε ένα από τα πρώτα ελαφριά παπούτσια με μεταλλικές ακίδες (τα λεγόμενα "track spikes"), ειδικά για δρομείς. Η εταιρεία του, J.W. Foster & Sons, θεωρείται από τις πρώτες που έφτιαξαν παπούτσια για στίβο.
Στη δεκαετία του ’50 και του ’60, ο Bill Bowerman, προπονητής στο πανεπιστήμιο του Όρεγκον, ήθελε πιο ελαφριά και αποδοτικά παπούτσια για τους αθλητές του. Έφτιαξε το διάσημο Nike Cortez και μαζί με τον Phil Knight ίδρυσαν την εταιρεία Nike. Το 1971 η εταιρεία/ brand ονομαζόταν Blue Ribbon Sports. Ο Bowerman σχεδίασε και τη γνωστή «waffle sole» – μια σόλα που έμοιαζε με βάφλα και πρόσφερε καλύτερη πρόσφυση.
Το 1987, η Nike παρουσίασε τα πρώτα Air Max, με εμφανή «μαξιλαράκια» αέρα στη σόλα – κάτι που έγινε τόσο για άνεση όσο και για εντυπωσιακό design. Την ίδια εποχή, η Asics λάνσαρε την τεχνολογία GEL για απορρόφηση κραδασμών, κάτι που βοήθησε πολύ τους δρομείς.
Αργότερα, στα ‘90s και 2000s, βγήκαν τα πρώτα παπούτσια με επιπλέον υποστήριξη για το πόδι, όπως τα Brooks Chariot και τα Asics Kayano, ειδικά για δρομείς που έχουν υπερπρηνισμό (δηλαδή όταν το πόδι γέρνει υπερβολικά προς τα μέσα).
Brooks Chariot
Μετά το 2000, ήρθαν και τα «μινιμαλιστικά» παπούτσια -πιο ελαφριά και ευέλικτα, όπως τα Nike Free και τα Vibram FiveFingers, που μιμούνται το τρέξιμο χωρίς παπούτσια.
Στα 2010s, οι καινοτομίες εκτοξεύτηκαν:
Το Nike Flyknit (2012), με υλικό σαν «κάλτσα» για τέλεια εφαρμογή και πολύ λίγο βάρος. Το Adidas Boost, με ειδικό αφρό προσφέροντας υψηλή επαναφορά ενέργειας («energy return») Και τα πρώτα «έξυπνα» παπούτσια με αισθητήρες που μετρούν βήματα και ρυθμό.
Στη δεκαετία του 2020, βλέπουμε παπούτσια με 3D printed σόλες για προσωπική εφαρμογή, και την εμφάνιση των λεγόμενων super shoes, που έχουν ανθρακονημάτινη πλάκα (carbon plate) στη σόλα. Αυτά προσφέρουν καλύτερη απόδοση και βοηθούν στο πιο γρήγορο τρέξιμο –με πρώτο το Nike Vaporfly, που κυκλοφόρησε το 2016 και άλλαξε τα δεδομένα.
Nike Flyknit
Τι διαφορά έχουν τα running shoes από τα απλά αθλητικά;
Τα παπούτσια για τρέξιμο είναι σχεδιασμένα ειδικά για τις ανάγκες του τρεξίματος και έχουν τεχνολογίες που δεν βρίσκεις σε καθημερινά sneakers. Ορίστε μερικά βασικά στοιχεία:
Ειδική σόλα με αφρό για «επιστροφή ενέργειας»
Τα περισσότερα running shoes έχουν ειδικά υλικά στη σόλα, όπως το Boost (Adidas), ZoomX (Nike), ή EVA αφρό (Hoka). Αυτοί οι αφροί απορροφούν τους κραδασμούς και “σπρώχνουν” το πόδι μπροστά σε κάθε βήμα, κάνοντάς σε να τρέχεις πιο αποδοτικά και να κουράζεσαι λιγότερο.
Πλάκα ανθρακονήματος
Πιο παλιά μοντέλα (τα λεγόμενα "super shoes", όπως το Nike Vaporfly) έχουν μια λεπτή πλάκα από carbon στη σόλα. Αυτή η πλάκα βοηθά στο να “προωθείται” το πόδι μπροστά πιο γρήγορα, μειώνοντας την προσπάθεια και αυξάνοντας την ταχύτητα.
Ανάλαφρο πάνω μέρος
Το “πάνω μέρος” του παπουτσιού είναι από ελαφριά και διαπνέοντα υλικά όπως Flyknit ή mesh. Έτσι, δεν βαραίνει το πόδι και δεν διατηρεί ιδρώτα ή θερμότητα μεσα στο παπούτσι— κάτι που συμβαίνει συχνά με τα κλασικά sneakers.
Smart τεχνολογία
Μερικά παπούτσια έχουν ενσωματωμένους αισθητήρες που καταγράφουν δεδομένα όπως ρυθμό, επαφή με το έδαφος ή μήκος βήματος. Συνδέονται με εφαρμογές στο κινητό και δίνουν μια πιο αναλυτική εικόνα της απόδοσης του δρομέα.
Φιλικά προς το περιβάλλον υλικά
Όλο και περισσότερες εταιρείες χρησιμοποιούν ανακυκλωμένα υλικά ή οικολογικά υφάσματα, ώστε να μειώσουν τη ζημιά στο περιβάλλον.
10+1 δημοφιλή brands και μερικά από τα πιο γνωστά μοντέλα τους
Nike – το πιο θρυλικό μοντέλο είναι το Nike Vaporfly Next% (κυκλοφόρησε το 2016), που έφερε την επανάσταση στα super shoes με την carbon πλάκα και το ZoomX foam.
Nike Vaporfly Next%
Adidas – το Adidas Boston 13 είναι ένα από τα κορυφαία μοντέλα για καθημερινή προπόνηση και tempo runs. Με Lightstrike Pro αφρό και EnergyRods συνδυάζει ταχύτητα με σταθερότητα. Εναλλακτικά, για hardcore speed freaks: Adizero Adios Pro 3.
Adidas Boston 13
Hoka – το Clifton 9 θεωρείται πλέον "μαξιλάρι πολυτελείας σε σχήμα παπουτσιού". Πολύ ελαφρύ παρά την έντονα αφρώδη σόλα, ιδανικό για μεγάλες αποστάσεις. Οι φυσιοθεραπευτές το συστήνουν και τα social το λατρεύουν.
Clifton 9
Asics – το κλασικό και αγαπημένο από το 2008, επέστρεψε ως retro/fashion icon με σταθερότητα και απόσβεση κραδασμών. Για κάτι πιο μοντέρνο: Asics Novablast 4 – από τα πιο αγαπητά daily trainers το 2025.
Gel Kayano 14
Saucony – το Endorphin Speed 4 είναι ένα εξαιρετικά versatile παπούτσι: training και αγώνες, γρήγορο και ευέλικτο, με αφρό PWRRUN PB και nylon plate. Το μικρό αδερφάκι του Endorphin Pro 4, ωστόσο καθόλου κατώτερο.
Endorphin Speed 4
Salomon – ειδικός στο trail running, έχει κερδίσει φανατικό κοινό, αγαπημένο μοντέλο το Salomon Sense Ride 5. Αλλά αν ψάχνεις το cult classic, τότε μιλάμε για το Salomon Speedcross 6: αν το Vaporfly είναι για την άσφαλτο, το Speedcross είναι για το βουνό, το χώμα, τη βροχή, το αγνό χάος. Χοντρή σόλα και γερό grip.
Salomon Sense Ride 5
Puma – το Deviate Nitro 2 είναι το μοντέλο που άλλαξε τα δεδομένα για την Puma στο performance running. Με carbon plate, άριστη απορρόφηση και έκρηξη επιστροφής ενέργειας. Κομψό, ελαφρύ, γρήγορο.
New Balance – το FuelCell SuperComp Trainer v2 συνδυάζει τεχνολογία, φινέτσα και αποδοτικότητα. Με carbon plate και FuelCell αφρό, είναι εξαιρετικό για long runs με ρυθμό. Από την άλλη, το Fresh Foam 1080 v13 συνεχίζει να είναι το χρυσό στάνταρ της άνεσης.
FuelCell SuperComp
Under Armour – το UA Flow Velociti Elite είναι η σοβαρή είσοδος της UA στα super shoes: carbon plate, responsive αφρός, σχεδιασμός για ταχύτητα. Για καθημερινές διαδρομές, το HOVR Machina 3 προσφέρει στήριξη και σταθερότητα με τεχνολογία ανάλυσης gait μέσω app.
UA Flow Velociti Elite
On Cloudsurfer – το On Cloudsurfer επαναλανσαρίστηκε. Με νέα τεχνολογία CloudTec Phase για smooth transition, ιδανικό για όσους θέλουν κάτι ιδιαίτερο και premium στην καθημερινότητά τους.
CloudTec Phase
Brooks – το Ghost 16 είναι η επιτομή της ισορροπίας: ουδέτερο, άνετο, σταθερό – ιδανικό για καθημερινό τρέξιμο. Για κάτι πιο δυναμικό, το Hyperion Max προσφέρει ανάλαφρη αίσθηση, ιδανικό για προπονήσεις ταχύτητας και αγώνες.
Ghost 16
Μιλήσαμε επίσης και με έναν δρομέα, τον Μάριο, ο οποίος μεταξύ άλλων μας ανέφερε ότι υπάρχει ενεργή σελίδα στο Facebook, όπου οι runners ποστάρουν νέα acquisitions, κυκλοφορίες, χιουμοριστικά memes κ.λπ.
Μας είπε: «Στην κοινότητα των δρομέων, είναι θρησκεία το να μοιράζεσαι φωτογραφίες με τα καινούργια running σου παπούτσια. Κάθε release γίνεται hashtag trend.»
Επίσης, μας επισήμανε ότι το τρέξιμο έχει γίνει ιδιαίτερα δημοφιλές σε άτομα άνω των 30 -πολλοί το βλέπουν ως τρόπο να μείνουν fit, να μειώσουν το στρες και να κάνουν socializing μέσα από κοινές διαδρομές.
Το running shoe σήμερα δεν είναι απλά ένα παπούτσι, είναι ένα μικρό tech gadget στα πόδια σου. Τώρα το παπούτσι σου μετράει τα βήματα, σε βοηθάει να σπάσεις προσωπικά ρεκόρ και να μην πονάς άλλο στα γόνατα. Λες και το ίδιο το sneaker σε ωθεί να γίνεις πιο fit.
Γενικά, είμαστε στο σημείο όπου τα running shoes έχουν εξελίξει την κουλτούρα του τρεξίματος από πρωινό χόμπι σε lifestyle.
