Ριάνα Στυλιανού
Σε μια εποχή όπου η ταχύτητα καταναλώνει την αυθεντικότητα και η μαζικότητα παραγκωνίζει το χειροποίητο, η ανάγκη για τέχνη με ταυτότητα και ουσία γίνεται επιτακτική. Η Κύπρος, ένα νησί που φέρει στο DNA της την παράδοση και την ομορφιά του χειροποίητου, φιλοξενεί καλλιτέχνες που ξέρουν να δημιουργούν με ρίζες βαθιές και βλέμμα στραμμένο στο μέλλον.
Αυτό το άρθρο είναι μια ωδή στους ντόπιους δημιουργούς που επιλέγουν να παραμείνουν, να πειραματιστούν, να χτίσουν και να προσφέρουν από εδώ -από την Κύπρο. Πέντε καλλιτέχνες, πέντε διαφορετικές προσεγγίσεις, ένας κοινός στόχος: να αποδείξουν πως το νησί είναι πυρήνας δημιουργίας.
Κατερίνα Ευστρατίου, Υφάντρια
Από τα πρώτα της βήματα στον αργαλειό, στο Πανεπιστήμιο του Brighton, μέχρι τη σημερινή της καλλιτεχνική ταυτότητα στην Κύπρο, η δουλειά της ενώνει το παραδοσιακό με το σύγχρονο, λειτουργώντας σαν γέφυρα ανάμεσα στην παράδοση και τη μοντέρνα έκφραση. Η συνεργασία της με τη σχεδιάστρια μόδας Κατερίνα Πασχαλιδή απέδειξε πως το υφαντό μπορεί να γίνει η βάση για πρωτοποριακά ρούχα, ενώ ταυτόχρονα λειτουργεί ως ένα αφηγηματικό μέσο που φέρει παρελθόν, αλλά γεννά και μέλλον.
Πώς ξεκίνησε η σχέση σου με τον αργαλειό;
Στο Brighton, σπούδαζα 3D Design & Craft και η υφαντική με κέρδισε αμέσως. Η διαδικασία είναι διαλογιστική και μου επιτρέπει να εκφραστώ μέσα από ένα παραδοσιακό αλλά ευέλικτο μέσο.
Πώς συνδύασες την υφαντική με άλλες τέχνες στα φοιτητικά σου χρόνια;
Τη θεώρησα όχι μόνο εφαρμοσμένη τέχνη αλλά και μέσο έκφρασης που συνδιαλέγεται με γλυπτική και installations.
Πες μας για τη συνεργασία με τη σχεδιάστρια μόδας Κατερίνα Πασχαλίδη.
Δημιουργήσαμε custom υφάσματα για τη συλλογή της. Η αισθητική της με επηρέασε και τα υφάσματα ανέδειξαν το χαρακτήρα των ρούχων. Η συνεργασία εξελίχθηκε οργανικά, με κοινό στόχο το χειροποίητο και την ποιότητα.
Πόσο σημαντική είναι η παράδοση στο σύγχρονο design;
Η παράδοση είναι ζωντανή πηγή γνώσης και αισθητικής. Δεν αναπαράγω το παρελθόν, αλλά το μεταφράζω ώστε να έχει νόημα σήμερα. Στο στούντιό μου δημιουργώ διάλογο ανάμεσα στο χειροποίητο και το σύγχρονο, ανοίγοντας χώρο για νέες αφηγήσεις.
Τι ετοιμάζεις για το μέλλον ως textile designer;
Θέλω να εξελίξω την υφαντική πέρα από το χρηστικό, σε καθαρά εικαστική μορφή. Παράλληλα, επιδιώκω να αναπτύξω εκπαιδευτικό χώρο για ανταλλαγή ιδεών και πειραματισμό, όπου παράδοση, γνώση και καινοτομία συνυπάρχουν.
Μιχάλης Παντελίδης, Τextile Designer
Ο Μιχάλης δημιουργεί με επίκεντρο την καθημερινότητα και την προσωπική του εμπειρία. Από τον πατέρα του που μαζεύει ρόδια μέχρι τα απορρίμματα στον δρόμο, οι εικόνες της ζωής του μεταμορφώνονται σε prints με έντονα χρώματα και βαθύ νόημα. Η δουλειά του δεν μένει μόνο στην ομορφιά της αισθητικής -συνομιλεί με την κοινωνία, αγκαλιάζει τη διαφορετικότητα και καταγράφει σύγχρονους προβληματισμούς.
Ως πανεπιστημιακός, ο Μιχάλης επενδύει στη νέα γενιά, μεταδίδοντας την αξία των ιδεών, της προσωπικής φωνής και της καλλιτεχνικής ελευθερίας. Η πορεία του είναι ένα παράδειγμα του πώς η μόδα μπορεί να είναι ταυτόχρονα τέχνη, διαμαρτυρία και αφήγηση.
Τι σε εμπνέει όταν δημιουργείς τα έντονα prints σου πάνω στα υφάσματα;
Κάθε συλλογή ξεκινά από ένα θέμα που με αγγίζει προσωπικά ή κοινωνικά. Η έμπνευση έρχεται από απλά πράγματα, όπως ο πατέρας μου που μαζεύει ρόδια, τα σκουπίδια στο δρόμο, ή η πολιτιστική κληρονομιά μέσα από ένα μουσείο. Με φωτογραφίες και ψηφιακά κολάζ μεταφέρω αυτές τις εικόνες στα υφάσματα. Πειραματίζομαι πολύ με το χρώμα, που είναι το πρώτο που τραβά το βλέμμα και συχνά αγγίζει την ψυχή. Για παράδειγμα, στη συνεργασία με το Μουσείο Πιερίδη χρησιμοποίησα γήινες αποχρώσεις και δημιούργησα το πρώτο μου μαύρο φουλάρι. Στη συλλογή «Ωκεανός Νημάτων», τα χρώματα θυμίζουν ουράνιο τόξο και εκφράζουν αποδοχή και ελευθερία.
Πώς βλέπεις τη σύνδεση τέχνης και μόδας μέσα από τη δουλειά σου;
Η δουλειά μου ξεκινά ως καλλιτεχνικό project, με έρευνα και πειραματισμό στα prints, που γίνονται αξεσουάρ μόδας καθημερινής χρήσης. Θέλω οι δημιουργίες να έχουν νόημα και να προκαλούν σκέψη — π.χ. τα φουλάρια με εικόνες σκουπιδιών δείχνουν πως το άχρηστο μπορεί να γίνει πολύτιμο. Μέσω συνεργασιών, όπως με το Μουσείο Πιερίδη, φέρνω την κυπριακή παράδοση πιο κοντά στον κόσμο. Τα κομμάτια μου ταξιδεύουν και μεταφέρουν κομμάτι Κύπρου παγκοσμίως.
Ως tutor σε πανεπιστήμιο, τι θέλεις να περάσεις στους φοιτητές σου;
Πέρα από τεχνικές γνώσεις, θέλω να βοηθήσω τους φοιτητές να αναπτύξουν την ικανότητα να δημιουργούν και να εξελίσσουν ιδέες, γιατί αυτές θα τους πληρώσουν στο μέλλον. Θέλω να βρουν τη δική τους καλλιτεχνική ταυτότητα και να μη φοβούνται να κάνουν λάθη ή να βγουν από το confort zone τους. Η δημιουργικότητα απαιτεί πειραματισμό και θάρρος. Τους δίνω τα εργαλεία και τη σιγουριά να δοκιμάζουν νέες ιδέες και να μαθαίνουν από τα λάθη.
Πώς ισορροπείς την προσωπική δημιουργία με τη διδασκαλία;
Για μένα, διδασκαλία και δημιουργία είναι αλληλένδετες. Προετοιμάζοντας μαθήματα ξανασκέφτομαι βασικές αρχές και νέες ιδέες, που με ανανεώνουν. Οι συζητήσεις με τους φοιτητές με εμπνέουν και μου δίνουν κίνητρο να δοκιμάσω καινούρια πράγματα. Η διδασκαλία είναι ευκαιρία για προσωπική εξέλιξη και διατήρηση της δημιουργικότητας.
Υπάρχει κάποιο έργο ή συνεργασία που ξεχωρίζεις στην πορεία σου μέχρι στιγμής;
Το αγαπημένο μου φουλάρι είναι το «Red Forest» από την πρώτη μου συλλογή, με έντονα χρώματα που ταξίδεψαν παγκοσμίως. Το έχουν φορέσει προσωπικότητες όπως η Σοφία Χατζηπαντελή, η Έλενη Φουρέιρα και άλλοι. Ξεχωρίζω επίσης τη συνεργασία με τη Σοφία, η οποία με στήριξε από την αρχή και προώθησε τη δουλειά μου με αυθεντικότητα.
Μίλα μας για μερικές από τις συνεργασίες που είχες.
Η συνεργασία με τη Nespresso ήταν όνειρο που έγινε πραγματικότητα. Δημιουργήσαμε ένα φουλάρι εμπνευσμένο από το πρόγραμμα ανακύκλωσης καψουλών που παρουσιάστηκε στις Κάννες. Φορέθηκε από γνωστές πρωσοπικότητες όπως η Χριστιάνα Αριστοτέλους. Επίσης, ο Ανδρέας Γεωργίου φόρεσε το φουλάρι «Black Signal» στο κόκκινο χαλί των Καννών, κάτι που με συγκίνησε βαθιά. Η έκθεση στο Μουσείο Πιερίδη συνεχίζεται, ενώ έργα μου θα συμμετάσχουν στη Μπιενάλε Λάρνακας. Τα επόμενα πρότζεκτ αφορούν την Αμμόχωστο και τον Τουρκομαχαλά, σε συνεργασία με την τοπική κοινότητα.
Κυριάκος Χατζιδής, Visual Merchandiser Manager της H&M
Ο Κυριάκος είναι η απόδειξη ότι η δημιουργικότητα δεν ανήκει αποκλειστικά στον κόσμο της υψηλής τέχνης. Ως ένας από τους νεότερους Visual Merchandiser Manager της H&M στην Κύπρο και Ελλάδα, ενώνει το εμπορικό με το δημιουργικό. Μέσα από τα look των βιτρινών, τον σχεδιασμό του χώρου και την επιλογή των outfits, η δουλειά του εκπέμπει στυλ, χαρακτήρα και έμπνευση.
Η δική του ματιά υπενθυμίζει ότι ακόμα και στον χώρο του retail υπάρχει περιθώριο για αισθητική άποψη και καλλιτεχνική συνέπεια.
Πώς ξεκίνησε η πορεία σου στην H&M και πώς έφτασες να είσαι ο νεότερος Visual Merchandiser Manager;
Ξεκίνησα στα 20 μου ως Sales Advisor, θαυμάζοντας την εταιρεία για τη μόδα και τις καινοτομίες της. Σύντομα κατάλαβα πόση δουλειά κρύβεται πίσω από το στήσιμο ενός καταστήματος και στράφηκα στο visual merchandising. Στα 22 έγινα Visual Merchandiser στη Λήδρα και σήμερα, στα 25, είμαι Visual Merchandiser Manager. Η H&M μου έδωσε τα εργαλεία και την ελευθερία να εξελιχθώ και μαθαίνω κάθε μέρα.
Ποια είναι η καθημερινότητα πίσω από τις βιτρίνες και τους χώρους ενός καταστήματος;
Η μέρα ξεκινά με τις βιτρίνες, που είναι το πρώτο σημείο επαφής με τον πελάτη και μια δήλωση μόδας. Η δουλειά απαιτεί δυναμική, από καμπάνιες και ανανέωση τμημάτων μέχρι την αναζήτηση φρέσκων ιδεών για να κάνουμε τη μόδα πιο προσβάσιμη και συναρπαστική.
Πώς ισορροπείς τις εμπορικές ανάγκες με τη δημιουργική σου ματιά;
Η λεπτομέρεια είναι το κλειδί — από το σιδέρωμα των ρούχων μέχρι το στυλ των mannequins που πρέπει να είναι λειτουργικά και προσαρμοσμένα στην καθημερινότητα. Ο Visual Merchandiser πρέπει να κατανοεί το κοινό, να ενημερώνεται για τις τάσεις και να δημιουργεί χώρους ελκυστικούς, εμπορικούς και inclusive.
Υπάρχουν στιγμές ή projects στο H&M που σε έκαναν να νιώσεις περήφανος;
Ξεχωρίζω το reopening του flagship καταστήματος στην Ερμού, όπου συμμετείχα στην ομάδα που στήριξε το πρώτο κατάστημα με το νέο καινοτόμο concept της H&M, που συνδυάζει φυσική παρουσία και τεχνολογία. Ήταν μια σημαντική εμπειρία που με εξέλιξε επαγγελματικά.
Τι θα συμβούλευες κάποιον που θέλει να ασχοληθεί με το visual merchandising;
Να πιστεύει στον εαυτό του και να έχει ανοιχτό μυαλό. Το visual merchandising είναι ένας δυναμικός χώρος που αλλάζει συνεχώς και χρειάζεται αγάπη, υπομονή και όραμα. Είναι σημαντικό να βρει ένα περιβάλλον που τον εμπνέει και τον υποστηρίζει -για μένα, αυτό είναι η H&M, όπου έχω την ελευθερία να πειραματιστώ και να χτίσω την πορεία μου.
Δημοσθένης M. Headpiece & Millinery Designer
Από τις γραμμές του graphic design στις τρισδιάστατες συνθέσεις που στολίζουν κεφάλια, ο Δημοσθένης αναδεικνύει μια τέχνη συχνά παραγνωρισμένη: τον σχεδιασμό headpieces. Με έμπνευση τις γυναίκες -είτε είναι κοντινά του πρόσωπα είτε ιστορικές μορφές -δημιουργεί γλυπτικά, statement αξεσουάρ που συνομιλούν με την πολυτέλεια, την προσωπική έκφραση και το στυλ.
Το signature υλικό του, το chicken wire, παντρεύει το άγριο με το εκλεπτυσμένο. Το κάθε κομμάτι του είναι ένα πορτρέτο, μια αφήγηση, ένα μικρό έργο τέχνης που μιλά για δυναμισμό, ομορφιά και ατομικότητα.
Από το graphic design στον σχεδιασμό headpieces -πώς έγινε αυτή η μετάβαση;
Σπούδασα graphic design και μέσα από αυτό έμαθα τη διαδικασία σχεδιασμού και υλοποίησης ιδεών. Τα headpieces ήταν πάντα το πάθος μου. Η μετάβαση έγινε αυθόρμητα, με ενδιαφέρον για ένα πιο niche και εκλεπτυσμένο δημιουργικό πεδίο. Σήμερα συνδυάζω και τα δύο, που συμπληρώνουν την επαγγελματική μου ταυτότητα.
Ποιο είναι το αγαπημένο σου κομμάτι που έχεις δημιουργήσει και τι το κάνει ξεχωριστό;
Το «Phaedra» από τη bridal συλλογή 2024 ξεχωρίζει. Χρησιμοποιώ chicken wire (πλέγμα σιδήρου), που δίνει δυναμισμό, συνδυασμένο με θηλυκότητα και πολυτέλεια μέσω των πέρλων. Η μητέρα μου είναι μεγάλη πηγή έμπνευσης, και κάθε σχέδιο μου είναι αφιερωμένο σε μια γυναίκα με δυναμισμό και προσωπικότητα.
Ποια είναι η πηγή έμπνευσής σου όταν σχεδιάζεις για νύφες;
Η έμπνευση προέρχεται από συνδυασμούς υλικών, υφών και γυναικεία πρότυπα που με αγγίζουν κάθε περίοδο. Στα custom made designs λαμβάνω υπόψη την προσωπικότητα, μορφολογία προσώπου και στυλ της κάθε νύφης, ώστε να αναδειχθεί με σεβασμό στην προσωπικότητά της.
Πώς συνδυάζεις διαφορετικές τέχνες και υλικά στη δουλειά σου;
Οποιοδήποτε υλικό μου κινήσει το ενδιαφέρον το εξερευνώ δημιουργικά και πειραματίζομαι με συνδυασμούς μέχρι να βρω το αισθητικά και δημιουργικά σωστό αποτέλεσμα. Αν με εκφράζει, το εντάσσω στις συλλογές ή στα custom κομμάτια μου.
Τι σε κρατά δημιουργικό στην Κύπρο και πώς βλέπεις τη μόδα να εξελίσσεται εδώ;
Η ιστορία, η κουλτούρα και η αισθητική του νησιού δίνουν πολλά ερεθίσματα. Το ζητούμενο είναι να τα αναγνωρίζεις και να τα αξιοποιείς σωστά. Η μόδα εδώ κυριαρχείται από fast fashion, που δυστυχώς ενισχύεται, ενώ το χειροποίητο και το τοπικό γίνονται είδος πολυτελείας. Ελπίζω όμως να στηριχθούν περισσότερο οι local designers και τα brands.
Χρύσια Γεωργίου, Gemologist
Στην περίπτωση της Χρυσιάς και του Politia Jewellery, το κόσμημα δεν είναι μόνο διακοσμητικό αντικείμενο -είναι εμπειρία, ιστορία, συναισθηματικός σύνδεσμος. Η δουλειά της, με θεμέλιο την παράδοση της οικογένειάς της αλλά και την αυστηρή επιστημονική της κατάρτιση ως gemologist, φέρνει τον κόσμο του fine jewellery πιο κοντά στον άνθρωπο.
Στην Politia, το κάθε custom κομμάτι γεννιέται από διάλογο. Ένα δαχτυλίδι μπορεί να σηματοδοτήσει έναν γάμο, αλλά και να αποτελέσει φόρο τιμής σε έναν χαμό. Η προσέγγιση της Χρυσιάς είναι προσωπική, με τις πέτρες να έχουν τον πρώτο λόγο — χρώμα, βάθος, παρουσία. Και έτσι, η τέχνη της γίνεται ταυτόχρονα αφηγηματική και διαχρονική.
Το Politia Jewellery είναι ένα heritage brand με βαθιές ρίζες στην οικογενειακή παράδοση της τέχνης του κοσμήματος. Πώς ξεκίνησε η πορεία σας;
Η ιστορία μας ξεκινά το 1967 με το πρώτο κατάστημα Jubilee Jewellers που άνοιξε η γιαγιά μου και συνεχίστηκε το 1997 με την ίδρυση του Politia Jewellery από τη μητέρα μου, σε μια εποχή αλλαγών στην αγορά. Σήμερα είμαστε μια σύγχρονη jewellery boutique με προσωπική προσέγγιση, που θέλει να χτίσει μια κοινότητα ανθρώπων που αγαπούν το κόσμημα όσο κι εμείς.
Πώς σχεδιάζεται ένα custom κόσμημα από την ιδέα μέχρι την παράδοση;
Ξεκινάμε με προσωπική συζήτηση για να καταλάβουμε τις ανάγκες και την έμπνευση του πελάτη. Ως γεμολόγος, καθοδηγώ στην επιλογή πολύτιμων λίθων — διαμαντιών ή colored stones — ώστε το κόσμημα να αντανακλά την προσωπικότητα και αισθητική του. Συχνά προσαρμόζουμε υπάρχοντα σχέδια στα μέτρα και γούστα του πελάτη, δημιουργώντας ένα μοναδικό κομμάτι.
Ποιο στοιχείο θεωρείς υπογραφή σου στα σχέδια της Politia Jewellery;
Η αγάπη μου για τους πολύτιμους λίθους, ειδικά τα colored stones. Αφήνω τον λίθο να «μιλήσει» και να καθοδηγήσει το design, προσδίδοντας ζωντάνια, χαρακτήρα και μοναδικότητα σε κάθε κομμάτι.
Πώς βλέπεις τη θέση της κυπριακής κοσμηματοποιίας στον χώρο του fine jewellery; Υπάρχει διεθνής προοπτική;
Πιστεύω πως η Κύπρος έχει δημιουργούς με αισθητική και έμπνευση που μπορούν να σταθούν δίπλα στα μεγάλα διεθνή ονόματα. Παρότι υπάρχουν τεχνικές προκλήσεις, η δημιουργικότητα και αυθεντικότητα των Κυπρίων αποτελούν ισχυρά πλεονεκτήματα με διεθνείς προοπτικές.
Οι πέντε αυτοί δημιουργοί, ο καθένας στον δικό του χώρο, αποδεικνύουν πως η Κύπρος δεν είναι απλώς ένας τόπος παραγωγής, αλλά ένας τόπος έμπνευσης και διαλόγου. Δεν αναπαράγουν το παρελθόν, το μεταφράζουν. Δεν φοβούνται το παρόν, το προσεγγίζουν με τόλμη. Και πάνω απ’ όλα, δίνουν μια ξεχωριστή φωνή σε αυτό που λέμε «τοπική δημιουργία».
Το να αναδείξουμε τη δουλειά τους δεν είναι απλώς υποχρέωση, είναι στάση. Είναι επιλογή να ενισχύσουμε αυτούς που επιμένουν να δημιουργούν με όραμα σε ένα μικρό νησί με μεγάλες δυνατότητες.
