Μαρία Σάββα
Μία από τις πιο συγκλονιστικές ιστορίες της σύγχρονης εξερεύνησης των ωκεανών επιστρέφει στο προσκήνιο μέσα από το νέο ντοκιμαντέρ του Netflix με τίτλο «Titan: Το Ναυάγιο της OceanGate», που έκανε πρεμιέρα στις 11 Ιουνίου. Το φιλμ καταγράφει με ψυχραιμία αλλά και ένταση την τραγική κατάληξη της αποστολής του υποβρύχιου σκάφους Titan, το οποίο καταδύθηκε τον Ιούνιο του 2023 με σκοπό να προσεγγίσει τα συντρίμμια του Τιτανικού, αλλά δεν επέστρεψε ποτέ.
Το Titan, δημιούργημα της εταιρείας OceanGate, κατέληξε σε μια καταστροφική κατάρρευση σε βάθος περίπου 3.800 μέτρων, οδηγώντας στον θάνατο και τους πέντε επιβαίνοντες. Ανάμεσά τους και ο Στόκτον Ρας, ιδρυτής και CEO της εταιρείας, ένας άνθρωπος που παρουσιάζεται ως οραματιστής με μεγάλη φιλοδοξία, αλλά και ως προσωπικότητα αμφιλεγόμενη, που επέλεξε να αγνοήσει καίριες προειδοποιήσεις.
Το ντοκιμαντέρ εστιάζει όχι μόνο στην τεχνική πλευρά της τραγωδίας, αλλά και στον ανθρώπινο παράγοντα πίσω από αυτή. Αναλύει τη φιλοσοφία του Ρας, ο οποίος φιλοδοξούσε να μετατρέψει την υποβρύχια εξερεύνηση του ωκεανού σε αποκλειστική εμπειρία για λίγους εκλεκτούς, με εισιτήριο 250.000 δολάρια για μια μοναδική κατάδυση στα βάθη του Ατλαντικού.
Ωστόσο, όπως αποκαλύπτει το ντοκιμαντέρ μέσα από ντοκουμέντα, συνεντεύξεις και ηχητικά αρχεία, ο ενθουσιασμός του Ρας συνοδευόταν από σοβαρές παραλείψεις. Το Titan είχε κατασκευαστεί από υλικά όπως ίνες άνθρακα και τιτάνιο, που δεν είχαν εγκριθεί από ανεξάρτητους οργανισμούς για χρήση σε τόσο ακραία βάθη. Προγενέστερες δοκιμές είχαν ήδη αποκαλύψει δομικές αδυναμίες, ενώ εντός της OceanGate υπήρχαν σοβαρές διαφωνίες σχετικά με την ασφάλεια των αποστολών. Χαρακτηριστικό είναι ότι ένας πρώην υπεύθυνος ασφάλειας είχε προειδοποιήσει εγγράφως για τον κίνδυνο και τελικά απολύθηκε.
Ανάμεσα στα στοιχεία που παρουσιάζονται, ξεχωρίζει και ένα ηχητικό ντοκουμέντο από την ενδεχόμενη στιγμή της κατάρρευσης του σκάφους, το οποίο καταγράφηκε από υποθαλάσσια ακουστικά μέσα. Μέσα από αυτά τα τεκμήρια, το ντοκιμαντέρ ξεδιπλώνει την ιστορία με τρόπο που υπερβαίνει τη χρονική αναπαράσταση των γεγονότων, σκιαγραφώντας τον ψυχισμό του Ρας, τις αποφάσεις του και τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπιζε την αμφισβήτηση και την κριτική.
Το «Titan» αποτυπώνει με νηφαλιότητα αλλά και ένταση την επικίνδυνη σύγκρουση ανάμεσα στην τεχνολογική καινοτομία και την επιστημονική δεοντολογία. Θίγει ευρύτερα ζητήματα όπως η αυθαιρεσία στην ιδιωτική πρωτοβουλία, ο ρόλος της προσωπικής φιλοδοξίας και τα όρια της επιστημονικής εξερεύνησης, ειδικά όταν η ζωή ανθρώπων τίθεται σε κίνδυνο.
Η υπόθεση του Titan είχε συγκλονίσει την παγκόσμια κοινή γνώμη το καλοκαίρι του 2023, με τις επιχειρήσεις εντοπισμού να κρατούν μέρες και να κινητοποιούν διασώστες από πολλές χώρες. Σήμερα, το ντοκιμαντέρ λειτουργεί ως ένα ανατριχιαστικό αλλά απαραίτητο χρονικό αυτής της τραγωδίας, προσφέροντας βαθύτερη κατανόηση για τα αίτια και τις προειδοποιήσεις που αγνοήθηκαν.
