Πάρις Δημητριάδης
Tο κείμενο περιέχει σπόιλερ
Είδα στον κινηματογράφο το «Oppenheimer» και παρά τις τρεις ώρες διάρκεια χωρίς διάλειμμα (κακώς) αντιλήφθηκα, νομίζω, γιατί κριτικοί ταινιών και εκατοντάδες χιλιάδες θεατές σε ολόκληρη την υφήλιο φεύγουν από τις αίθουσες παραμιλώντας και κάνοντας λόγο για «ταινία της δεκαετίας», που ήρθε για να «πατήσει το δικό της κουμπί» και να δημιουργήσει τομή στην ιστορία του σινεμά.
Πέραν της επικής σκηνοθεσίας που υπογράφει ο μοναδικός Κρίστοφερ Νόλαν (Interstellar, Inception, Memento κλπ), μέσω της αρμαγεδδωνικής θεματολογίας της η ταινία φωτίζει και αναδεικνύει τα σημαντικότερα, μάλλον, υπαρξιακά ερωτήματα του είδους μας. Ερωτήματα, που τόσο ως αφετηρία όσο και ως κατάληξη έχουν την απληστία και κατ' επέκταση την αυτοκαταστροφικότητα της ανθρώπινης φύσης, ασχέτως φυλετικής προέλευσης. Αναμφίβολα, η παντελής απουσία της ιαπωνικής οπτικής σε μια ταινία για τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι είναι αδικαιολόγητα προκλητική, τα ερωτήματα εντούτοις που προκύπτουν μέσω της ταινίας ξεπερνούν στην τελική κατά πολύ την οποιαδήποτε εθνικιστική προσέγγιση. Ο ίδιος ο πρωταγωνιστής, άλλωστε, εμφανίζεται να παλινδρομεί συνεχώς μεταξύ της ανάγκης να υπηρετήσει την πατρίδα του, από τη μία και να εργαστεί για το καλώς νοούμενο συμφέρον της ανθρωπότητας συνολικά, από την άλλη.
Από τι υλικό είμαστε φτιαγμένοι οι άνθρωποι; Είμαστε ικανοί, σε μια στιγμή αλλοφροσύνης, να διαλύσουμε ολοσχερώς ό,τι με τόσο κόπο και μόχθο δημιουργήσαμε στο βάθος των αιώνων; Μπορούμε ή όχι, έστω την υστατη, να σώσουμε το τομάρι μας; Έχει μεγαλύτερη σημασία μια παροδική νίκη της πατρίδας μας και κατ’ επέκταση του εαυτούλη μας από την ευρύτερη σωτηρία του πλανήτη και αλληγορικά, ίσως, του συνόλου γύρω μας; Είναι προτιμότερο να υιοθετούμε τους ενστικτώδεις και προσωπικούς ηθικούς μας κώδικες ή να συναινούμε με την περιρρέουσα κοινωνική ατμόσφαιρα και σεμνοπρέπεια; Ως ανθρωπότητα θα πατήσουμε ή όχι μια μέρα το κουμπί, όπως γραφικά λέγεται τακτικά στις μέρες μας.
Όλα τα παραπάνω καίρια ερωτήματα θίγονται αβίαστα στην ταινία, μέσω της εξιστόρησης των αληθινών γεγονότων που αφορούν στην προσωπική ζωή του Αμερικανού αστροφυσικού, Ρόμπερτ Όπενχάιμερ. Ενός λαμπρού μυαλού, γερμανο-εβραϊκής καταγωγής, ο οποίος, εκτός από τη φυσική γοητευόταν από τη φιλοσοφία, τη γαλλική φιλολογία, τα σανσκριτικά, τα λατινικά και τα αρχαία λατινικά.
Ο επιστήμονας που υπήρξε ο πατέρας της ατομικής βόμβας, όπως τον είχε ονομάσει το περιοδικό TIME, αφού ως επικεφαλής του «Manhattan Project», συνέβαλε στην εφεύρεση του πλέον θανατηφόρου όπλου στην ιστορία της ανθρωπότητας. Ενός όπλου που άλλαξε συθέμελα τον ρου της παγκόσμιας ιστορίας, αφού ναι μεν τερμάτισε, θεωρητικά και μεροληπτικά, τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, σκόρπισε όμως ανείπωτο όλεθρο στην Ιαπωνία και έθεσε τελικά τις βάσεις για την ισορροπία του τρόπου, που διήρκεσε για δεκαετίες αργότερα και δυστυχώς συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας.
Για την ιστορία πάντως, αξίζει να σημειωθεί ότι μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την πτώση των φρικιαστικών βομβών που ο ίδιος ο Oppenheimer έφτιαξε σε Χιροσίμα και Ναγκασάκι, ο αμφιλεγόμενος επιστήμονας παραιτήθηκε από το πόστο του στο διαβόητο εργαστήριο του Λος Άλαμος και εξέφρασε τη διαφωνία του στη συνέχιση του προγράμματος κατασκευής όπλων μαζικής καταστροφής.
Τα ηθικά διλήμματα που προκύπτουν για την καθεμία και τον καθένα μας, κατά τη διάρκεια της ταινίας και που εμφανίζονται ως τα προσωπικά διλήμματα του περιφανή επιστήμονα παρουσιάζονται με την πνευματώδη σκηνοθετική ματιά του Κρίστοφερ Νόλαν, ο οποίος τα αναδεικνύει καθαρά και ξάστερα, χωρίς αχρείαστα φτιασίδια και χωρίς να προκαλεί κινηματογραφική φλυαρία. Αντιθέτως, σκηνοθετικά μιλώντας, η σαγήνη της ταινίας εντοπίζεται μάλλον στο γεγονός ότι οι συγκλονιστικότερες σκηνές παρουσιάζονται με εντελώς απροσδόκητο τρόπο: Με την εκκωφαντική σιγή, για παράδειγμα, την ώρα της εκπυρσοκρότησης της δοκιμής της βόμβας -όπου η αρρμαγεδωνική αυτοπυρπόληση παρουσιάζεται ως απομακρυσμένη και απειροελάχιστη πλην όμως υπαρκτή πιθανότητα- και με τη φωτογραφική έμφαση στις υποσυνείδητες σκέψεις του πρωταγωνιστή, ο οποίος καθώς χειροκροτείται από ένα αλαφιασμένο πλήθος στην Αμερική περνάει μάλλον την πιο ενοχική στιγμή τη ζωής του. Συγκλονιστικές είναι κατά τη διάρκεια της ταινίας οι συνομιλίες που αναπτύσσει ο Ρόμπερτ Όπενχάιμερ με ένα άλλο λαμπρό μυαλό της εποχής του που δεν είναι άλλος από τον Άλμπερτ Αϊνστάιν.
Στον πρωταγωνιστικό ρόλο εμφανίζεται ο καταπληκτικός Ιρλανδός ηθοποιός, Cillian Murphy, ο οποίος δίνει πραγματικό ρεσιτάλ ερμηνείας ενώ το καστ συμπληρώνεται από αρκετά ονόματα - κράχτες του σύγχρονου Χόλιγουντ, όπως οι Emily Blunt, Florence Pugh, Matt Damon, και Rami Malek.
Μιλώντας στο μεταξύ τις προάλλες στο περιοδικό Wired, ο Κρίστοφερ Νόλαν είπε ότι ορισμένοι θεατές που είδαν την ταινία φεύγουν από την κινηματογραφική αίθουσα συντετριμμένοι μη μπορώντας να βγάλουν άχνα. «Σίγουρα υπάρχει το στοιχείο του τρόμου στην ιστορία αλλά η αγάπη των χαρακτήρων και η αγάπη για τις σχέσεις είναι ισχυρότερη από οποιαδήποτε ταινία έχω γυρίσει στην καριέρα μου» δήλωσε ο δημιουργός.
Δείτε το τρέιλερ:
