Κοσμοπολίτικα θέρετρα συναντούν μυθικά σπήλαια, αξιόλογα μουσεία, μινωικά ανάκτορα και δύο από τις διασημότερες παραλίες της Κρήτης, την Μπελεγρίνα στη Χρυσή και το Βάι. Το Λασίθι εμπνέει όσους αναζητούν το διαφορετικό.
ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Ένα βότσαλο στη λίμνη
Οι ντόπιοι τον λένε απλώς Άγιο. Η πρωτεύουσα του νομού Λασιθίου, χτισμένη στον κόλπο του Μιραμπέλλου, έχει περίπου 13.000 κατοίκους, είναι δηλαδή αισθητά μικρότερη από τις πρωτεύουσες των υπόλοιπων νομών του νησιού. Ο Άγιος Νικόλαος ανακηρύχθηκε διοικητικό κέντρο του Λασιθίου στις αρχές του 20ού αιώνα, όταν πήρε τα σκήπτρα από τη Νεάπολη.
Ορόσημο στη σύγχρονη ιστορία του Αγίου Νικολάου υπήρξε η δεκαετία του ’60, όταν ο Ηλίας Σωτήρχος, με τη βοήθεια του τότε δημάρχου Ρούσσου Καπετανάκη, δημιούργησε το πολυτελές Μίνος Μπιτς, με τα bungalows και τις βεράντες πάνω στη θάλασσα. Το πρωτοπόρο ξενοδοχείο έστρωσε τον δρόμο για την τουριστική ανάπτυξη του Λασιθίου (λίγα χρόνια αργότερα άρχισαν να χτίζονται καταλύματα στην Ελούντα και η ευρύτερη περιοχή μπήκε στου χάρτη των παγκόσμιων ταξιδιωτικών προορισμών).
Σήμερα ο Άγιος Νικόλαος είναι μια όμορφη, αρκετά «εύκολη» πόλη, γιατί έχει μικρές αποστάσεις. Σήμα κατατεθέν του είναι η λίμνη Βουλισμένη, που συνδέεται με τη θάλασσα μέσω ενός μικρού καναλιού. Στη λίμνη πραγματοποιούνταν οι Παγκρήτιοι Αγώνες μέχρι τη δεκαετία του ’70. Πέρυσι το καλοκαίρι διοργανώθηκαν αγώνες αναβίωσης κολύμβησης και υδατοσφαίρισης, στο πλαίσιο του 1ου Cliff Diving Show, που περιλάμβανε επίσης καταδυτικό σόου με προσκεκλημένους απ’ όλο τον κόσμο (επαναλήφθηκε και φέτος, στις αρχές Ιουλίου – www.agiosnikolaoscliffdiving.gr).
Πέρα από μια βόλτα στη λίμνη –γύρω από την οποία υπάρχουν μαγαζιά όπου μπορείτε να καθίσετε για φαγητό ή καφέ– υπάρχουν πολλές παραλίες μέσα ή λίγο έξω από την πόλη για να ρίξετε τις βουτιές σας. Μία από τις πιο γνωστές είναι η Κιτροπλατεία, που διακρίθηκε με γαλάζια σημαία. Σημειώστε ότι ο Δήμος Αγίου Νικολάου φέτος απέσπασε 27 σημαίες για τις ακτές του (και 42 συνολικά ο νομός Λασιθίου), ενώ γαλάζια σημαία κέρδισε και η μαρίνα του Αγίου Νικολάου.
To λευκό εκκλησάκι της λίμνης του Αγίου Νικολάου. (Φωτογραφία: ΚΛΑΙΡΗ ΜΟΥΣΤΑΦΕΛΛΟΥ)
Αν θέλετε να δείτε τον ναό από τον οποίο πήρε την ονομασία της η πόλη, ανηφορίστε προς τα βόρεια, όπου βρίσκεται η πρωτοβυζαντινή εκκλησία του Αγίου Νικολάου, ενώ για να νιώσετε τον εμπορικό παλμό κατευθυνθείτε προς τον πεζόδρομο της 28ης Οκτωβρίου για ψώνια κάθε είδους, από φουλάρια μέχρι σκαλιστά ξυλόγλυπτα σουβενίρ. Όσο για τη βραδινή ζωή, δεν θα σας απογοητεύσει. Ο Άγιος είναι ζωντανό μέρος, έχει διάφορα στέκια για φαγητό και ποτό. Η δε νυχτερινή περαντζάδα δίπλα στη λίμνη, με τα φώτα της πόλης να αντανακλώνται επάνω της, είναι μια εμπειρία που δεν θα βρείτε σε πολλά άλλα μέρη της Ελλάδας.
10 Στάσεις
1. Οι ομορφιές της Ελούντας
Η ιστορία της Ελούντας είναι ένα γνήσιο success story. Εργάτες σε αλυκές και ακονιές (λατομεία ακονόπετρας) ήταν παλιά οι Ελουντιανοί. Κατά τον Μεσοπόλεμο ξεκίνησε δειλά ένα είδος τουρισμού, λόγω της βρετανικής αεροπορικής εταιρείας Imperial που χρησιμοποίησε τον κόλπο της Ελούντας ως ενδιάμεσο σταθμό προς τις Ινδίες. Λίγο μετά τον πόλεμο δημιουργήθηκε το κατάλυμα Νέα Ελούντα (ή Μέγαρο), όπου διέμεινε η Βρετανίδα συγγραφέας Mary Stewart και έγραψε το βιβλίο «Φεγγαρογνέματα». Το 1963 ο Γουόλτ Ντίσνεϊ γύρισε στην Ελούντα την ταινία «Στα κρόσσια του φεγγαριού», που στηρίχθηκε στο βιβλίο της Stewart. Στις δεκαετίες ’60 και ’70 ανεγέρθηκε το πολυτελές ξενοδοχείο Elounda Beach και από τότε η Ελούντα πήρε τον δρόμο της κορυφής. Σήμερα, η περιοχή είναι γεμάτη από ξενοδοχεία και κόσμο, αλλά θα ήταν κρίμα να αφήσετε αυτή την εικόνα να σας παραπλανήσει. Διασχίστε την Κάτω Ελούντα και κατευθυνθείτε προς την Επάνω, έναν πανέμορφο οικισμό με παραδοσιακό χρώμα, που ζει στους δικούς του ράθυμους ρυθμούς και δεν έχει καμία σχέση με τον κοσμοπολιτισμό των resorts. Αξίζει, επίσης, μια βόλτα στον οικισμό Μαυρικιανό αλλά και στις αλυκές.
Info: Η Ελούντα απέχει 10,5 χλμ. από τον Άγιο Νικόλαο.
Η Άνω Ελούντα, πανέμορφη και αναπάντεχα... ήρεμη. (Φωτογραφία: ΚΛΑΙΡΗ ΜΟΥΣΤΑΦΕΛΛΟΥ)
2. Απόβαση στη Σπιναλόγκα
«Σήμερα ο βράχος της Σπιναλόγκας δεν είναι πια ένα στρατιωτικό φρούριο, όπως υπήρξε στην ένδοξη εποχή του, αλλά ούτε ένα ταπεινό τουρκικό χωριό, όπως ήταν πριν από μόλις λίγα χρόνια. Η Κρητική Κυβέρνηση, για την αμφιλεγόμενη εξυπηρέτηση υγειονομικών σκοπών και με αδιαφορία για την ιστορική μνήμη, τη μετέτρεψε σε λεπροκομείο», έγραφε ο Ιταλός αρχαιολόγος Giuseppe Gerola το 1906. Η μετατροπή του μικρού νησιού σε λεπροκομείο –που εξόργισε τον Ιταλό ερευνητή ο οποίος είχε επισκεφτεί την Κρήτη για να μελετήσει τα ενετικά μνημεία της– στιγμάτισε τη Σπιναλόγκα. Πλέον είναι ο τόπος που έχει ταυτιστεί με την κοινότητα των χανσενικών όσο κανένας άλλος στην Ελλάδα. Επισκεφτείτε τον για να γνωρίσετε την πολυτάραχη ιστορία του δεύτερου σε επισκεψιμότητα μνημείου της Κρήτης μετά την Κνωσό.
Info: Εισιτήριο αρχαιολογικού χώρου 8 ευρώ, 09.00-19.00. Ακτοπλοϊκά εισιτήρια: 8 ευρώ από Πλάκα, 10 ευρώ από Ελούντα. Τηλ. επικοινωνίας για τα καραβάκια: 6977-446229, 6976-683597.
Σπιναλόγκα, ο τόπος που συνδέθηκε με την κοινότητα των χανσενικών όσο κανένας άλλος στην Ελλάδα. (Φωτογραφία: ΚΛΑΙΡΗ ΜΟΥΣΤΑΦΕΛΛΟΥ)
3. Επίσκεψη στο σπήλαιο του Δία
Δύο είναι τα σπήλαια της Κρήτης που «ερίζουν» για το ποιο υπήρξε ο τόπος ανατροφής του Δία, το Ιδαίο Άντρο στον Ψηλορείτη και το Δικταίο Άντρο (ή σπήλαιο του Ψυχρού) στην οροσειρά της Δίκτης, στο Οροπέδιο Λασιθίου. Ο μύθος θέλει τη Ρέα να κατέφυγε στο Δικταίο για να γεννήσει τον Δία, τον οποίο ανέθρεψε η κατσίκα Αμάλθεια μαζί με τους Κουρήτες (γηγενείς κατοίκους της Κρήτης), που φύλαγαν τη σπηλιά και χόρευαν χτυπώντας τα πόδια τους για να καλύψουν το κλάμα του μωρού. Το Δικταίο ήταν για πολλές εκατονταετίες (περίπου από το 1800 π.Χ. μέχρι τον 7ο αι. π.Χ.) λατρευτικό κέντρο της Κρήτης στο οποίο έρχονταν πιστοί για να προσκυνήσουν. Στις μέρες μας, τα πράγματα δεν είναι πολύ διαφορετικά: το Δικταίο είναι τόσο διάσημο ώστε αποτελεί από μόνο του λόγο για να ανηφορίσουν πούλμαν φορτωμένα με επισκέπτες στο –κατά τα άλλα ήπιο από άποψη τουρισμού– Οροπέδιο Λασιθίου. Πέρα από τις μυθολογικές προεκτάσεις, το Δικταίο Άντρο είναι και ένα εντυπωσιακό σπήλαιο με σταλακτίτες και σταλαγμίτες.
Info: To χωριό Ψυχρό απέχει από τον Άγιο Νικόλαο 55 χλμ. 08.00-20.00. Εισιτήριο 6 ευρώ, τηλ. 6977-962684.
Στο χωριό Άγιος Γεώργιος του Οροπεδίου μπορείτε να επισκεφτείτε ένα σύμπλεγμα τεσσάρων μικρών μουσείων. (Φωτογραφία: ΚΛΑΙΡΗ ΜΟΥΣΤΑΦΕΛΛΟΥ)
4. Τα μουσεία του Οροπεδίου
Ένας ακόμα λόγος για να επισκεφτείτε το Οροπέδιο Λασιθίου είναι το σύμπλεγμα τεσσάρων μικρών μουσείων που βρίσκεται στο χωριό Άγιος Γεώργιος. Φτιαγμένα με πολύ μεράκι, τα μουσεία του Αγίου Γεωργίου χωρίζονται σε θεματικές: Κρητικό παραδοσιακό σπίτι (με στάβλο, κελάρι και κυρίως δωμάτιο, το λεγόμενο πόρτεγο), Νεοκλασικό σπίτι των αρχών του 20ού αι. (με σκρίνια, υφαντά και ξύλινα έπιπλα), Ενθυμήματα Ελευθερίου Βενιζέλου (με ιδιόχειρες επιστολές και προσωπικά αντικείμενα του πολιτικού) και Εκκλησιαστικά εκθέματα (με ξυλόγλυπτα έργα της Σχολής των Νιταδώρων του χωριού Μέσα Λασίθι). Δίπλα στους εκθεσιακούς χώρους λειτουργεί αναψυκτήριο, όπου μπορείτε να πιείτε έναν χαλαρό καφέ μετά την περιήγησή σας.
Info: Το σύμπλεγμα των μουσείων απέχει 52 χλμ. από τον Άγιο Νικόλαο. 09.00-16.00, εισιτήριο 3 ευρώ. elsolas.gr
Για μπάνιο στη μαγική παραλία Μπελεγρίνα της Χρυσής. (Φωτογραφία: ΚΛΑΙΡΗ ΜΟΥΣΤΑΦΕΛΛΟΥ)
5. Κρουαζιέρα στη Χρυσή
Γύρω στα 8 ναυτικά μίλια νότια της Ιεράπετρας βρίσκεται η Χρυσή (ή Γαϊδουρονήσι), ένα εξωτικό νησάκι του Λιβυκού πελάγους που φημίζεται για την παραλία Μπελεγρίνα, στο βόρειο κομμάτι, με τα τιρκουάζ νερά και τη χρυσή άμμο. Λόγω της παρθένας ομορφιάς του, τα τελευταία χρόνια ο τουρισμός έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο. Το οικοσύστημα του νησιού, που ανήκει στο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000, περιλαμβάνει αμμοθίνες με κέδρους και είναι πολύ ευαίσθητο, γι’ αυτό επιβάλλεται φεύγοντας να αφήσετε το μέρος όπως ακριβώς το βρήκατε.
Info: Η Ιεράπετρα απέχει από τον Άγιο Νικόλαο 39 χλμ. Η Cretan Daily Cruises πραγματοποιεί δρομολόγια από Ιεράπετρα για Χρυσή. Το εισιτήριο κοστίζει 25 ευρώ, τηλ. 28420-20008, www.cretandailycruises.com
6. Οι θησαυροί της Σητείας
Από τη μία, είναι απομακρυσμένη από τα μεγάλα αστικά κέντρα του νησιού (συνδέεται με τον Άγιο Νικόλαο μέσω του πεπαλαιωμένου βόρειου άξονα της Κρήτης, σε μια μάλλον κουραστική διαδρομή 70 χλμ. που διαρκεί σχεδόν μιάμιση ώρα). Από την άλλη, έχει λιμάνι και αεροδρόμιο που της προσφέρουν μια πρωτόγνωρη –για τα δεδομένα του μεγέθους της– αυτονομία στον τομέα των μετακινήσεων. Αυτά τα ετερόκλητα χαρακτηριστικά κάνουν τη Σητεία μοναδική, όχι ιδιαίτερα τουριστική, αλλά με τον δικό της ιδιότυπο κοσμοπολιτισμό, την περαντζάδα στην παραλία όπου ποδηλατούν πιτσιρίκια, τους φοίνικες και τα ρακάδικα της Ελευθερίου Βενιζέλου, όπου κάθεσαι και ξεχνάς να σηκωθείς. Μακράν το πιο όμορφο αξιοθέατο είναι το φρούριο Καζάρμα (από το Casa di Arma), πάλαι ποτέ διοικητήριο ή στρατώνας της μεσαιωνικής Σητείας. Αξιόλογο είναι και το Αρχαιολογικό Μουσείο, με το εντυπωσιακό αγαλματίδιο ανδρικής μορφής από δόντι ιπποπόταμου (Κούρος του Παλαικάστρου, της Ύστερης Εποχής του Χαλκού). Ρίξτε μια ματιά και στο πρόγραμμα των εκδηλώσεων Κορνάρεια 2017, που αντλούν την ονομασία τους από τον ποιητή του «Ερωτόκριτου» Βιτσέντζο Κορνάρο, ο οποίος γεννήθηκε εδώ.
Info: Φρούριο Καζάρμας, τηλ. 28430-27140, Αρχαιολογικό Μουσείο Σητείας, τηλ. 28430-23917. Και τα δύο είναι ανοιχτά κάθε μέρα πλην Δευτέρας, 08.00-15.00, εισιτήριο 2 ευρώ. Δείτε τo πρόγραμμα των Κορναρείων στο www.sitia.gr
7. Στα ταβερνάκια του Μόχλου
Περίπου στα μέσα της διαδρομής από τον Άγιο Νικόλαο προς τη Σητεία βρίσκεται ο (ή το) Μόχλος, ένα μικρό παραθαλάσσιο χωριό. Αν θέλετε να χωρίσετε στα δύο τη διαδρομή προς το ανατολικό κομμάτι του Λασιθίου, κάντε μια παράκαμψη και κατηφορίστε έως τον οικισμό του Μόχλου για φαγητό σε κάποιο από τα ταβερνάκια του. Απέναντι θα δείτε τη νησίδα του Αγίου Νικολάου (που οι Ενετοί ονόμαζαν «Scoglio de Muflo» και επί το λαϊκότερον λέγεται «Ψύλλος»), στην οποία είχε αναπτυχθεί μινωικός οικισμός.
Info: Ο Μόχλος απέχει 39 χλμ. από τον Άγιο Νικόλαο και 35 χλμ. από τη Σητεία.
Στο ανατολικό άκρο του Λασιθίου βρίσκεται το διάσημο φοινικόδασος με τις κρητικές χουρμαδιές. (Φωτογραφία: ΚΛΑΙΡΗ ΜΟΥΣΤΑΦΕΛΛΟΥ)
8. Μπάνιο στο φοινικόδασος
Επίσκεψη στο Λασίθι χωρίς μια βόλτα μέχρι το Βάι δεν νοείται. Οπλιστείτε με υπομονή μέχρι να φτάσετε στο ανατολικό άκρο της Κρήτης όπου βρίσκεται το περίφημο δάσος με τους λεγόμενους φοίνικες του Θεόφραστου (Phoenix theophrastii ή κρητική χουρμαδιά). Μπροστά από το φοινικόδασος απλώνεται οργανωμένη παραλία, ενώ, αν είστε τυχεροί, στον δρόμο για την ακτή μπορεί να πετύχετε πωλητές που εμπορεύονται μικροσκοπικές ντόπιες μπανάνες.
Info: To Bάι απέχει 93 χλμ. από τον Άγιο Νικόλαο.
9. Για windsurf στον Κουρεμένο
Κι αφού φτάσατε μέχρι το Βάι, προχωρήστε λίγο ακόμα, γύρω στα 7 χλμ. προς τα νότια, για να προσεγγίσετε την παραλία Κουρεμένος. Σε αντίθεση με την πολυκοσμία του φοινικοδάσους, εδώ τα πράγματα είναι κάπως πιο χαλαρά. Ο Κουρεμένος έχει μεγάλο μήκος και καλούς ανέμους και είναι ιδανική παραλία για τους λάτρεις της ιστιοσανίδας.
Info: Μαθήματα windsurfing στον Κουρεμένο πραγματοποιούνται στο κέντρο Gone Surfing Crete, τηλ. 6941-427787, www.gonesurfing.gr. Ο Κουρεμένος απέχει 19 χλμ. από τη Σητεία.
Το μινωικό ανάκτορο της Ζάκρου. (Φωτογραφία: ΚΛΑΙΡΗ ΜΟΥΣΤΑΦΕΛΛΛΟΥ)
10. Στη μινωική Ζάκρο
Διοικητικό αλλά και εμπορικό κέντρο, το μινωικό ανάκτορο της Ζάκρου χτίστηκε το 1900 π.Χ., ισοπεδώθηκε (ίσως από σεισμό), ξαναχτίστηκε γύρω στο 1600 π.Χ., για να καταστραφεί και πάλι το 1450 π.Χ., όπως και άλλα μέρη της μινωικής Κρήτης. Η έκτασή του, μαζί με τα παραρτήματα, είναι πάνω από οκτώ στρέμματα. Έμεινε ασύλητο στο πέρασμα του χρόνου, ενώ είναι το μοναδικό μινωικό ανάκτορο του οποίου η βασική ανασκαφή έγινε από Έλληνα –σε αντίθεση με την Κνωσό, τη Φαιστό και τα Μάλια–, τον τότε έφορο Αρχαιοτήτων Κρήτης Νικόλαο Πλάτων (οι εργασίες ξεκίνησαν στις αρχές της δεκαετίας του ’60). Κάντε οπωσδήποτε μια στάση στο αρχαιολογικό έμβλημα της ανατολικής Κρήτης.
Info: Η Κάτω Ζάκρος (όπου βρίσκεται το ανάκτορο) απέχει από τον Άγιο Νικόλαο 112 χλμ. και από τη Σητεία 44 χλμ. Καθημερινά 08.00-20.00, εισιτήριο 6 ευρώ, τηλ. 28430-26897.
Διαβάστε περισσότερα εδώ.
