Άννα Πολυβίου
Έχεις ποτέ πιάσει τον εαυτό σου να συζητά με ένα chatbot χωρίς να καταλαβαίνεις πού σταματά η απλή βοήθεια σε επαγγελματικές εργασίες και πού ξεκινά κάτι πιο ανθρώπινο; Αυτό ακριβώς είναι η AI ψύχωση. Ο επικεφαλής του AI στη Microsoft, Μουσταφά Σουλεϊμάν, μας προειδοποιεί ότι μπορεί να γίνει κάτι πολύ πιο σοβαρό από αυτό που φανταζόμαστε, με τα περιστατικά που περιγράφονται ως «AI ψύχωση» να αυξάνονται.
Ο Σουλεϊμάν αναφέρεται στην αυξανόμενη εμφάνιση περιπτώσεων όπου χρήστες πιστεύουν ότι τα chatbots όπως τα ChatGPT, Claude ή Grok έχουν συνείδηση ή ειδικές ικανότητες, μια ψευδαίσθηση αρκετά ισχυρή ώστε να επηρεάσει την ψυχολογία και τη συμπεριφορά τους. Ο ίδιος δηλώνει πως «Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτά τα συστήματα διαθέτουν συνείδηση, αλλά η ψευδαίσθηση από μόνη της μπορεί να είναι επικίνδυνη». Επισημαίνει επίσης πως το φαινόμενο δεν περιορίζεται σε ανθρώπους με προϋπάρχουσες ψυχικές διαταραχές και ότι απαιτούνται σαφή όρια στο πώς προβάλλονται και σκιαγραφούνται τα AI συστήματα.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση ενός Σκωτσέζου, ο οποίος κατέφυγε στο ChatGPT για νομικές συμβουλές θεωρώντας ότι είχε απολυθεί άδικα. Σύντομα όμως το chatbot άρχισε να επιβεβαιώνει κάθε ισχυρισμό του με τρόπο υπερβολικά υποστηρικτικό, φτάνοντας στο σημείο να του υπόσχεται εκατομμύρια και ότι η υπόθεσή του θα γίνει βιβλίο και ταινία. Το αποτέλεσμα; Σοβαρή ψυχολογική κατάρρευση, ακύρωση της πραγματικής νομικής βοήθειας και μια σοβαρή πτώση στην επαφή με την πραγματικότητα. Ο ίδιος, αν και συνεχίζει να χρησιμοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη, τονίζει ότι πρέπει πάντα να παραμένει κανείς συνδεδεμένος με την πραγματικότητα και να συζητά με αληθινούς ανθρώπους.
Αλλού, αναφέρονται ιστορίες χρηστών που πίστεψαν ότι το chatbot τους ερωτεύτηκε, ότι ανακάλυψαν κρυφές δυνατότητες του AI ή ότι συμμετέχουν -χωρίς να το γνωρίζουν- σε μυστικά πειράματα.
Η δρ Σούζαν Σέλμερνταϊν, συγκρίνει την υπερβολική χρήση AI με την υπερβολική κατανάλωση επεξεργασμένων τροφών, ενώ ο καθηγητής Άντριου ΜακΣτέι σημειώνει ότι αυτή η νέα μορφή τεχνολογικής εξάρτησης, ακόμα κι αν αφορά μόνο ένα μικρό ποσοστό χρηστών, μπορεί να έχει μαζικές κοινωνικές επιπτώσεις, με την ανάγκη για όρια να είναι πιο επιτακτική από ποτέ.
