Δημήτρης Λοττίδης
Η Κύπρος αλλάζει. Πρέπει να το παραδεχθούμε. Δεν είμαι σε θέση ακόμη να πω αν αλλάζει σίγουρα προς το καλύτερο και να μη διαψευσθώ στο μέλλον. Ψηλά κτήρια ορθώνονται μέσα στις πόλεις, η Λευκωσία είναι ένα εργοτάξιο, το οποίο μεγαλώνει μέρα με τη μέρα, ενώ στη Λεμεσό έχω μετρήσει είκοσι οκτώ γερανούς που ανεβαίνουν ορόφους με την ημέρα. Τα ξενοδοχεία επεκτείνονται προσθέτοντας κρεβάτια, νέες μαρίνες υψηλής αισθητικής κατασκευάζονται σε μια Αμμόχωστο που προσπαθεί να ξεπετάξει από πάνω της την άρπα-κόλλα ανάπτυξη των ‘80s και ‘90s. Η Πάφος έχει ήδη αλλάξει με το ιστορικό της κέντρο, από παρηκμασμένος τουρκομαχαλάς πριν λίγα χρόνια, σήμερα να φέρνει προς Σύρο με πεζόδρομους, αναστηλωμένα αρχοντικά και προσεγμένο φωτισμό. Πού με βρίσκει, όμως, ο σκεπτικισμός; Είμαι προβληματισμένος αν τα ψηλά κτήρια θα είναι το ίδιο αστραφτερά σε δέκα χρόνια και τρέμω στην ιδέα μήπως κάποια από αυτά καταλήξουν άβαφα και σκουριασμένα όπως τις πολυκατοικίες των ‘80s που βρίσκουμε παντού παρατημένες και λερωμένες.
Είμαι φοβισμένος επίσης επειδή η Πόλις Χρυσοχούς, το μοναδικό ίσως γνήσιο ψαρολίμανο της χώρας, θέλει να γίνει Αγία Νάπα, την ώρα που η Αγία Νάπα θέλει να αλλάξει εαυτόν. Είμαστε, λοιπόν, έτοιμοι για όλη αυτή την ξαφνική ανάπτυξη; Γιατί τα μεταξωτά βρακιά θέλουν και μεταξωτούς κώλους. Γιατί, ωραία τα έργα που αλλάζουν τη Λευκωσία, αλλά τι να τα κάνω όταν στην είσοδο της πρωτεύουσας απέναντι από το Aluminium Tower έχει χωράφι-χωματερή με άγρια χόρτα και δέντρα που δεν σκέφθηκε κανένας δήμαρχος ή κρατικός αξιωματούχος πως ξευτιλίζει την εικόνα της πόλης πριν ακόμη μπει σ' αυτήν ο επισκέπτης; Αλλά τι να τα λέω αυτά, όταν από το κτήριο της Λαϊκής μέχρι το Χίλτον τα πεζοδρόμια είναι γεμάτα χόρτα (ναι, ναι!) λες και είμαστε σε παρατημένη πόλη-φάντασμα. Τι να κάνω την πλατεία Ελευθερίας της Ζάχα όταν παραδίπλα, μπροστά και απέναντι από το Ελένειο τα πεζοδρόμια είναι χάλια, τα αγάλαματα δεν φαίνονται από τα χόρτα και οι χώροι πρασίνου, μοιάζουν με... σαβάνα; Είναι ο Δήμος Λευκωσίας έτοιμος να χειριστεί όλη αυτή την αλλαγή; Γιατί η κηπουρική, η καθαριότητα και η αισθητική μιας πόλης είναι βασικό στοιχείο για να πάει σε άλλο επίπεδο. Λένε, λοιπόν, οι ειδικοί πως το πράσινο σε μια πόλη είναι πλέον λόγω της κλιματικής αλλαγής αναγκαίος πυλώνας υγείας και ευεξίας των κατοίκων. Σίγουρα, όμως, δεν εννοούν να αφήνουμε τα χόρτα να μεγαλώνουν και να διακοσμούν ξερά τις κεντρικές λεωφόρους όπως είναι η Γρίβα Διγενή και η Διγενή Ακρίτα.
Αγαπητέ Δήμαρχε, είτε δεν έχεις κηπουρούς, είτε σε κοροϊδεύουν, είτε είναι άσχετοι, ίσως και όλα μαζί, όμως πρέπει να πάρεις ράβδο και να περπατήσεις μαζί τους με ένα σκαλιστήρι στο χέρι. Είτε είναι δρόμος της δικής σας ευθύνης είτε άλλων υπηρεσιών, η Λευκωσία είναι μια και η εικόνα της σήμερα ως μητροπολιτικής πρωτεύουσας δεν τιμά κανένα. Το παλαβό, βέβαια, είναι πως έχουμε ίσως τους πιο ωραίους κήπους της Ευρώπης στα στηθαία των αυτοκινητοδρόμων, χιλιόμετρα ολόκληρα από φρεσκοκλαδεμένα και ξεχορτισμένα φυτά και λουλούδια. Ανωμαλία. Αν, όμως, οι πόλεις και ειδικά η Λευκωσία έχουν πρόβλημα με την αισθητική της, την καθαριότητα και την κηπουρική της, αυτό δεν είναι σίγουρα το μεγαλύτερό μας πρόβλημα ως χώρα που δέχεται τέσσερα εκατομμύρια τουρίστες. Τίποτα δεν συγκρίνεται με την ανικανότητα, αναποτελεσματικότητα και συντηρητική σκέψη του Τμήματος Αρχαιοτήτων.
Την ώρα που τα αρχαία μας έχουν ιδρύσει στην κυριολεξία πριν εκατό πενήντα χρόνια τα μουσεία ΜΕΤ στη Νέα Υόρκη, το Λούβρο στο Παρίσι και του Λονδίνου, εμείς το 2019 παραμένουμε ουσιαστικά ακόμη χωρίς μουσεία, άλλα γιατί είναι αχούρια, άλλα γιατί απλώς δεν τα ανοίγουμε. Την ίδια ώρα συνεχίζουμε το έγκλημα χωρίς σωστή λειτουργία και προώθηση των αρχαιολογικών χώρων, χωρίς ανάδειξη κτισμάτων της Φραγκοκρατίας και Ενετοκρατίας, χωρίς ανοικτές πόρτες για εκδηλώσεις μέσα στα μουσεία (έστω και σ’ αυτές τις παράγκες). Οποιαδήποτε επαφή ιδιωτών με το εν λόγω τμήμα για συνεργασίες και συνέργειες μαθαίνω πως είναι εν αρχή «ΟΧΙ» η απάντηση, την ώρα που στο μουσείο της Ακρόπολης γίνονται εκδηλώσεις, στο Λούβρο γίνονται fashion shows και στο ΜΕΤ φιλανθρωπικά gala. Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος έγκυρα ή όχι και τόσο έγκυρα ΜΜΕ του εξωτερικού προβάλλουν τις προτάσεις τους για προορισμούς που πρέπει να επισκεφθείς.
Για ακόμη μια χρονιά η Κύπρος είναι απούσα και όχι τυχαία από παντού, ενώ παίζουν χώρες που τουριστικά μπήκαν στον χάρτη χθες, όπως η Τανζανία και το Βιετνάμ. Το αναπτυξιακό κρεσέντο που ζούμε σήμερα, είτε είναι ιδιωτικής προέλευσης είτε είναι δημόσιας με πλατείες, μουσεία και δρόμους, είναι -φρονώ- η τελευταία μας ευκαρία για να μπούμε στον χάρτη ως μια χώρα που πρέπει να επισκεφθεί και να τη ζήσει ο υπόλοιπος πλανήτης. Ως μια χώρα, ρε παιδί μου, όπου τα παιδιά μας θα είναι περήφανα που ζουν σ’ αυτήν. Για να γίνει όμως αυτό, πρέπει να το θέλουμε όλοι μας, να το σεβαστούμε όλοι μας και να κάνουμε πρώτα απ’ όλα τα βασικά όλοι μας. Αλλιώς σε δέκα χρόνια θα μας παίζουν ρεπορτάζ στο CNN για τους πύργους-φαντάσματα και τις πλατείες της Ζάχα με τα χόρτα.
Δημήτρης Λοττίδης
demetris@sppmedia.com
Twitter: @dlottides
