Τα ανεύρυσμα είναι μια διόγκωση στην αρτηρία. Είναι σχετικά συχνά και εντοπίζονται στις περισσότερες αρτηρίες, σε όλο το σώμα. Τα εγκεφαλικά ανευρύσματα είναι δυσπλασίες των αρτηριών του εγκεφάλου και αναπτύσσονται σε κάποιο σημείο όπου το τοίχωμα παρουσιάζει μία κατασκευαστική αδυναμία ή υφίσταται σημαντική πίεση από την ροή του αίματος.
Μπορούν να αναπτυχθούν στο τοίχωμα μιας αρτηρίας αλλά πιο συχνά παρουσιάζονται στο σημείο του διχασμού μιας αρτηρίας σε δύο μικρότερες. Τα ανευρύσματα έχουν συνήθως σφαιρικό σχήμα και χαρακτηρίζονται σαν σακοειδή. Μπορούν να υπάρξουν σε άτομα όλων των ηλικιών, αλλά τα πιο συχνά ανιχνεύσιμα είναι σε ηλικίες 35 έως 60. Τα ανευρύσματα εγκεφάλου συχνά ανακαλύπτονται όταν σπάνε, δημιουργώντας αιμορραγία στον εγκέφαλο. Η αιμορραγία από ένα ανεύρυσμα εγκεφάλου μπορεί να οδηγήσει σε βλάβη του εγκεφάλου ή σε θάνατο. 10 με 15% από αυτούς τους ασθενείς θα πεθάνουν πριν φτάσουν στο νοσοκομείο και παραπάνω από 50% θα πεθάνουν μέσα στις πρώτες 30 ημέρες μετά τη ρήξη. Από αυτούς που επιβιώνουν, περίπου οι μισοί υποφέρουν από μόνιμη εγκεφαλική βλάβη κάποιου επιπέδου.
Ανευρύσματα τα οποία δεν έχουν σπάσει, κάποιες φορές αντιμετωπίζονται ώστε να προληφθεί η ρήξη τους. Ο κύριος σκοπός της αντιμετώπισης ενός ανευρύσματος μετά την ρήξη του, είναι να προληφθεί η πιθανή επαναιμορραγία η οποία είναι συχνότερη το πρώτο 24ωρο, και να δοθεί η δυνατότητα θεραπευτικών χειρισμών των πιθανών επιπλοκών της αρχικής αιμορραγίας οι οποίοι δεν μπορούν να γίνουν εάν πρώτα δεν έχει αντιμετωπιστεί το ανεύρυσμα.
Ποιοι είναι οι κίνδυνοι;
Τα ανευρύσματα μπορούν να σπάσουν στον εγκέφαλο προκαλώντας ένα αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο ή ακόμα και θάνατο. Αυτό λέγεται ρήξη του ανευρύσματος. Τα αποτελέσματα σε αυτούς που παθαίνουν μια τέτοια αιμορραγία, είναι αρκετά σοβαρά. Έχει υπολογιστεί ότι εάν 5 άνθρωποι υφίστανται μια τέτοια αιμορραγία σήμερα, σε ένα έτος, μόνο ένα άτομο θα είναι ζωντανό και καλά. Ένα άτομο θα είναι ανίκανο ακόμα και να αυτοεξυπηρετηθεί και τρία θα είναι νεκρά. Τα ανευρύσματα που έχουν αιμορραγήσει, έχουν μια υψηλή συχνότητα δεύτερης αιμορραγίας στις αμέσως επόμενες μέρες. Υπάρχουν επίσης προβλήματα που εμφανίζονται μετά από μια τέτοια αιμορραγία, όπως είναι η οξεία υδροκεφαλία, και το στένεμα των αγγείων του εγκεφάλου λόγω της επίδρασης του αίματος σ’ αυτά, γνωστό ως αγγειόσπασμος ο οποίος μπορεί να είναι έως και θανατηφόρος. Ακόμα, τα ανευρύσματα μπορούν και να αυξάνονται. Εάν φθάνουν σε ένα ορισμένο μέγεθος, συνήθως πάνω από 25 χιλ., μπορούν να αρχίσουν την πίεση στον περιβάλλοντα εγκέφαλο και να προκαλέσουν προοδευτικά προβλήματα. Λέγονται γιγαντιαία ανευρύσματα.
Συνολικά, όλα τα ανευρύσματα εμφανίζονται να αιμορραγούν σε ένα ποσοστό 4% ανά έτος, ή μια πιθανότητα στις 25. Πρέπει να σημειωθεί ότι τα περισσότερα μικρά ανευρύσματα κάτω από 6 χιλ. είναι λιγότερο πιθανό να αιμορραγήσουν.
Πώς εκδηλώνεται ένα ανεύρυσμα;
Εάν ένα ανεύρυσμα αιμορραγήσει, ο ασθενής σχεδόν πάντα έχει έναν ξαφνικό και δυνατό πονοκέφαλο που προτρέπει τον ασθενή να επισκεφθεί τον γιατρό. Μια εξέταση με αξονική τομογραφία εγκεφάλου προσδιορίζει συνήθως την αιμορραγία, η οποία ονομάζεται υπαραχνοειδής. Η αγγειογραφία είναι η καλύτερη εξέταση για να προσδιορίσει το συγκεκριμένο αγγείο στο οποίο βρίσκεται το ανεύρυσμα που έχει αιμορραγήσει και φαίνεται η λεπτομερής ανατομία.
Πρόσφατα δημοσιεύθηκε σε ένα από σοβαρότερα ιατρικά περιοδικά, το «Stroke», μια επιστημονική μελέτη που αφορούσε τα συνηθέστερα αίτια που προκάλεσαν εγκεφαλική αιμορραγία σε 250 ασθενείς με εγκεφαλικό επεισόδιο. Τα εγκεφαλικά επεισόδια προκαλούνται είτε από θρόμβο που δημιουργείται μέσα σε μια εγκεφαλική αρτηρία ή από εμβολή θρόμβου που αποσπάται από ένα μεγαλύτερο θρόμβο που υπάρχει μέσα στην καρδιά ή τις αρτηρίες του λαιμού, τις καρωτίδες ή από αιμορραγία που οφείλεται σε ρήξη ανευρύσματος. Υπολογίζεται ότι το 1/5 των εγκεφαλικών επεισοδίων προκαλείται από ρήξη εγκεφαλικών ανευρυσμάτων.
Στη συγκεκριμένη αυτή μελέτη των 250 περιπτώσεων που διήρκεσε 3 έτη η πρώτη σε συχνότητα αιτία που βρέθηκε ότι προκάλεσε την απότομη αύξηση της πίεσης και τη ρήξη των ανευρυσμάτων ήταν περιέργως ο καφές. Ο καφές που στην περίπτωση ενός καρδιοπαθούς τον προστατεύει από την καρδιακή προσβολή φαίνεται ότι στην περίπτωση ενός ανευρύσματος λειτουργεί ανάστροφα. Ένα ποσοστό της τάξης του 10,6% των ρήξεων αποδίδεται στον καφέ.
Δηλαδή περισσότερες από μία στις δέκα εγκεφαλικές αιμορραγίες έχουν ως αίτιο τον καφέ.
Άλλες αιτίες που ακολουθούν τον καφέ κατά σειρά συχνότητας είναι:
Η έντονη και εργώδης άσκηση (7,9%) ή το έντονο, υπερβολικό και αγχωτικό sex
Το έντονο φύσημα της μύτης σε συνάχι ( 5,4%)
Το σφίξιμο κατά την αποπάτηση σε παρατεταμένη δυσκοιλιότητα (3,6%)
Η υπερβολική χρήση Cola (3,5%)
Ο απότομος και υπερβολικός φόβος (2,7%)
Ο έντονος θυμός (1,3%)
Όλες αυτές οι αιτίες μπορούν να προκαλέσουν απότομη, ολιγόλεπτη και μεγάλη αύξηση της πίεσης, η οποία όμως είναι αρκετή για να προκαλέσει τη ρήξη του ανευρύσματος.
Οι συγγραφείς της μελέτης αυτής υποστηρίζουν ότι 1 στα 50 άτομα έχει χωρίς να το γνωρίζει εγκεφαλικό ανεύρυσμα αλλά το ευτύχημα είναι ότι πολύ μικρό ποσοστό από αυτό κινδυνεύει να σπάσει.
Πώς αντιμετωπίζονται τα ανευρύσματα;
Τα ανευρύσματα εγκεφάλου αντιμετωπίζονταν παραδοσιακά με νευροχειρουργική επέμβαση, κρανιοτομή. Τελευταία και με συνεχώς αυξανόμενους ρυθμούς όλο και περισσότεροι ασθενείς αντιμετωπίζονται με «εμβολισμό».
Μελέτες έχουν δείξει ότι ο εμβολισμός έχει καλύτερα αποτελέσματα από την νευροχειρουργική επέμβαση σε επιλεγμένους ασθενείς.
