Δημήτρης Λοττίδης
Η Ada Lovelace είναι μία από τις πιο σημαντικές μορφές της παγκόσμιας ιστορίας και, την ίδια ώρα, η πλέον άγνωστη γυναίκα που επηρέασε την καθημερινότητα της ανθρωπότητας, διακόσια χρόνια μετά τη γέννησή της. Παιδί του Λόρδου Βύρωνα, ποιητή και γυναικοκατακτητή, και της Annabella Milbanke, αριστοκράτισσας και ποθητής νύφης της εποχής της. Στα ταλέντα της Ada ξεχώριζε ο πλέον σημαντικός συνδυασμός της σημερινής μας εποχής: Η έφεση στα μαθηματικά μαζί με την αγάπη και το πάθος για τις τέχνες και ιδιαίτερα την ποίηση. Η συγκεκριμένη, άγνωστη στους περισσότερους ανθρώπους εφευρέτης, θεωρείται ως η πρώτη οραματίστρια των ηλεκτρονικών υπολογιστών, όπως τους ζούμε και μας επηρεάζουν σήμερα. Έγραφε το 1843 στο σπίτι της στο Surrey: «Κάποτε θα δημιουργηθεί η μηχανή γενικής χρήσης, η οποία δεν θα εκτελεί μόνο για συγκεκριμένο σκοπό, αλλά θα μπορεί να προγραμματίζεται για ατελείωτες χρήσεις».
Από τότε έγιναν πολλά, κάποιοι δημιουργοί πήραν προηγούμενες ιδέες και τις έκαναν πράξη, ξεπερνώντας τα όρια της ανθρωπότητας και του ανθρώπινου νου. Το τηλέφωνο από τον Bell, το μαζικό αυτοκίνητο από τον Ford, η πρώτη υπολογιστική μηχανή από το Harvard, το πρώτο τσιπ από την Intel, η πρώτη τεχνητή μνήμη από την Texas Instr., ο πρώτος υπολογιστής ειδικού σκοπού από τον Turing, ο πρώτος σε μαζική παραγωγή υπολογιστής από την IBM, ο πρώτος προσωπικός υπολογιστής από την Apple, το πρώτο έξυπνο κινητό από την Blackberry, το πρώτο κινητό με οθόνη αφής από την Apple, το πρώτο tablet από τη SONY και πάει λέγοντας. Η ανθρωπότητα προχώρησε και ξεπέρασε τα όριά της όταν ομάδες ατόμων με συγκεκριμένο ηγέτη συνδύασαν τις θετικές επιστήμες, και ιδιαίτερα τα μαθηματικά, με τις τέχνες και τις ανθρωπιστικές σπουδές. Θα μπορούσε να αναφέρει κάποιος δεκάδες ονόματα δημιουργών που με επιμονή, εξυπνάδα και ομαδική εργασία δημιούργησαν τη ζωή που απολαμβάνουμε σήμερα.
Γιατί τα γράφω όλα αυτά; Είναι καλοκαίρι, δέκα χιλιάδες Κυπριόπουλα θα αποφασίσουν τι σπουδές θα ακολουθήσουν, τι κατεύθυνση θέλουν να πάρουν στη ζωή τους, δέκα χιλιάδες νέοι της Κύπρου, οι περισσότεροι των οποίων γαλουχήθηκαν από ένα ξεπερασμένο εκπαιδευτικό σύστημα που το βασανίζει ο συνδικαλισμός και η έλλειψη πραγματικής γνώσης. Ένα σύστημα που τους κατευθύνει να γίνουν καλοί λογιστές, δικηγόροι και marketing managers, επειδή «εκεί είναι τα λεφτά». Ναι, η Κύπρος είναι μια χώρα που ζει και βασιλεύει από τα έσοδα των λογιστών και των δικηγόρων, και κατά δεύτερο λόγο από τους ξενοδόχους και τους εστιάτορες. Αυτά όμως είναι MONO τα ταλέντα της Κύπρου; Τα δημιουργικά ταλέντα αυτού του τόπου δεν μπορούν πλέον να θάβονται (μόνο) στο κυνήγι της διαχείρισης χρήματος αλλά, επιτέλους, μπορούμε να δημιουργήσουμε οι ίδιοι χρήμα και υπεραξίες στον τόπο μας. Κάτι που δεν μπορεί να γίνει αν δεν υιοθετήσουμε το ανοικτό πνεύμα της Ada Lovelace και να σπρώξουμε τα δημιουργικά μας ταλέντα στη σύζευξη των μαθηματικών με την τέχνη και τον σχεδιασμό τεχνολογίας.
Τι έγινε όμως και μπορεί και η πιο μικρή χώρα να μετατραπεί σε δύναμη δημιουργικότητας και δημιουργίας υπεραξιών; Αυτό που λέγαμε «παγκόσμιο χωριό» συμβαίνει τώρα. Η πρόσβαση στα εργαλεία δημιουργίας τεχνολογίας δεν ανήκει πλέον σε μια ομάδα αμερικανικών πανεπιστημίων που την χειρίζονται με τα δικά τους κριτήρια. Η Apple, η Google, η Samsung, η Intel, η Adobe, η Linux και τόσες άλλες εταιρείες ή ιδρύματα έχουν εκλαϊκέψει για όλο τον κόσμο, όλα τα σχολεία, όλες τις χώρες, την πρόσβαση στη γνώση που είχαν προηγουμένως μόνο οι λίγοι. Έχουν δώσει εργαλεία για να βγουν τα ταλέντα από κάθε γωνιά του πλανήτη στην επιφάνεια. Και το πιο σημαντικό, oι ανάγκες είναι μεγάλες, σε κάθε χώρα και κάθε οικονομία, κάθε πόλη και κάθε οικογένεια. Από φέτος τα apps του κινητού σας θα εμφανίζονται στην οθόνη του αυτοκινήτου, το ρολόι σας θα ανοίγει την πόρτα του σπιτιού σας και τη θερμοκρασία του ψυγείου σας θα την χειρίζεστε ενώ είστε διακοπές. Πιο σημαντικό όμως, θα διαβάζετε ειδήσεις και θα διασκεδάζετε με ό,τι σας αρέσει μέσα στο αυτοκίνητο, πάνω στην πόρτα του ψυγείου, πάνω στο ρολόι, και τα αγαπημένα σας apps θα είναι πάνω στην τηλεόραση.
Την ίδια ώρα μικρές και ασήμαντες εταιρείες αυτοκινήτων ξεπηδούν από κάθε γωνιά του πλανήτη και φτιάχνουν ηλεκτρικά αυτοκίνητα που βρίσκουν τον δρόμο μόνα τους, κάνοντας τις μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες να κοκκινίζουν από ντροπή. Δορυφόροι κατασκευάζονται και στέλνονται στο διάστημα από μικρές χώρες με κόστος εκτόξευσης όσο μιας έπαυλης στους Καλογήρους, ιδιωτικές εταιρείες συνδέονται με τα πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο για να έχουν πρόσβαση στα νέα ταλέντα που φτιάχνουν έναν κόσμο που λίγο θα απέχει από αυτά που βλέπαμε πριν δεκαετίες στo «Star Trek».
Με λίγα λόγια ζούμε σε μια εποχή ανεπανάληπτης δημιουργικότητας με έξαρση στην ευρεσιτεχνία και στο innovation. Όλος ο πλανήτης κινείται σ’ αυτούς τους ρυθμούς και οφείλουμε να ακολουθήσουμε, να αλλάξουμε τα παιδιά μας, να δημιουργήσουμε το περιβάλλον για να φτιαχτούν πράγματα στον τόπο μας. Κανένας λογιστής ή δικηγόρος δεν άλλαξε τον κόσμο ή τη χώρα του. Τον κόσμο και τις χώρες τα αλλάζουν οι οραματιστές, οι δημιουργοί, οι ατρόμητοι entrepreneurs, οι σχεδιαστές, οι μαθηματικοί και οι φυσικοί. Όταν ο Einstein έβρισκε αδιέξοδο στη θεωρία της σχετικότητας, έβγαζε το βιολί του για να παίξει Mozart μέχρις ότου να επανασυνδέσει αυτό που ο ίδιος έλεγε «αρμονία των σφαιρών». Θέλουμε μικρούς Einstein στην Κύπρο. Τους έχουμε, ας μην τους χαραμίσουμε.
Υ.Γ. Η Ada Lovelace δεν συνάντησε ποτέ τον πατέρα της, αφότου νεογέννητη, η μητέρα της έπιασε στα πράσα τον, ανώμαλο και ονειροπόλο κατά πολλούς, Λόρδο Βύρωνα, με την αδελφή του.
